هنگامی که برای اولین بار می خواهیم شماره صفحه ای را برای صفحات تعیین کنیم با کلیک روی زبانه insert و انتخاب گزینه page number و انتخاب نوع درج شماره صفحه ، شماره صفحات به صورت انگلیسی درج می شود زیرا بطور پیش فرض است ما حتی با تغییر زبان نمی توانیم تاٌثیری روی فارسی شدن آن داشته باشیم.
حال میتوان بعد از اینکه شماره صفحه را درج کردیم این عدد را انتخاب کنیم (select ) . سپس با فشردن کلیدهای ترکیبی ctrl+shift مشاهده کنیم که این شماره صفحه بصورت فارسی درج می شود.
الف )عوامل انگیزشی خود بر دو/ 2 به عامل درونی و برونی بستگی دارد ..
ب )معیارهای موثربرپیاده سازی موفق خود بر دو/2 عامل قابلیتهای موجود و عواملی که حین پیاده سازی باید بر آورده شوند بستگی دارد که باز هر کدام از این عوامل خود بر دو /2 نوع درونی و بیرونی تقسیم می شوند.
در متون فارسی سرپرست :مترادف سرور ، بزرگ، رئیس
در فرهنگ آمریکایی : فرد پیشرو
در آلمانی : کارگر پیشرو
در انگلیسی : مسئولان
مفهوم سرپرستی : مواظبت ونگهداری اشخاص واشیاء یا سازمان را میرساند
در متون مدیریت : سر پرست به کسی اطلاق می شود که مسئولیت هدایت و اداره دیگران را بعهده دارد .
فردی است که به طور مستقیم هدایت کار و فعالیت کارکنان و زیر دستان بلافصل را بر عهده دارد .
الف) برنامه ریزی ب ) سازماندهی ج) هدایت د) هماهنگی ح) نظارت
وظیفه برنامه ریزی شامل : تعریف اهداف سازمان ، تعیین راهبرد تحقق این اهداف، پیش بینی فعالیتهای لازم برای نیل به هدفها
کلیه فعالیتهای امروزی از طریق گروههای منسجم یافته از افراد متخصص ، متعهد وآگاه به وظایف با اهمیت شناخت دقیق مسئولیت ، اختیار و نظارت(کنترل ) انجام می شود.
- مسئولیتهای سرپرست: در برابرافراد، کار ، محیط کار، زیر دست، بالادستان، سایر سرپرستان
- اختیارات سرپرست: به هنگام احراز پست به فرد ، با توجه به اختیار در محیط کار شامل : دستور دادن کار ، تقسیم کار ، نظارت ، تشویق و تنبیه ،و ...
- حیطه نظارت سرپرست : تعداد افراد و زیر دستانی که سرپرست آنها را بطور موٌثر و کارا هدایت تا ارسال گزارش مستقیم به را انجام دهند که این حیطه می تواند محدود (کمتر از 6 نفر) و نامحدود باشد .اما تعداد افراد تحت نظارت با بالا دست توافقی بوده است.
حیطه نظارت سرپرست : تعداد افراد و زیر دستانی که سرپرست آنها را بطور موٌثر و کارا هدایت تا ارسال گزارش مستقیم به را انجام دهند که این حیطه می تواند محدود (کمتر از 6 نفر) و نامحدود باشد .اما تعداد افراد تحت نظارت با بالا دست توافقی بوده است.
اختیارات سرپرست: به هنگام احراز پست به فرد ، با توجه به اختیار در محیط کار شامل : دستور دادن کار ، تقسیم کار ، نظارت ، تشویق و تنبیه ،و ...
نتیجه ظهور تکنولوژی اطلاعاتی در سیستمهای شرکتها ، کارخانه ها و یکپارچه سازی آنها می باشد . با گذشت زمان در جنبه های مختلف تغییرات و پیشرفتهای زیادی منجمله در ساختار اطلاعاتی و برنامه نویسی ، بهبود و تغییر در ماجول های مورد استفاده در سیستم های برنامه ریزی منابع سازمان قابل مشاهده است.
هوش استراتژیک با عبارات دیگر مانند داده ، اطلاعات ، هوش و دانش در تعامل است.
داده یکسری مواد خام مربوط به زندگی سازمان یافته مثل نشانه ها ، کلمات و اعدادند.
هوش به اطلاعات رقیبان یا به مجموع اطلاعات بیرونی که برای مدیران ارشد اهمیت زیادی دارد اشاره دارد.
دانش به کلیت اطلاعاتی مربوط به سیاست ، کیفیت یا کمیت مسئله و داده ، نظرات ، قضاوت ها ، اخبار و مفاهیم اشاره دارد
اطلاعات با دو گرایش داخلی(عملکرد و قابلیتهای یک شرکت یا سازمان ) و خارجی( رویدادها و روابط موجود در محیط بیرونی یک شرکت یا سازمان) اشاره دارد.
داشبورد های راهبردی و تاکتیکی و عملیاتی
با استفاده از داشبورد های راهبردی سازمان می تواند به سمت پیشرفت و کنترل در سطح مدیر اجرایی ، موسسه ، دپارتمان کمک کند. داشبورد های راهبردی معمولاٌ بسیار خلاصه شده ، گرافیکی ، کمتر به روز و شامل روند کلی خارجی و مقیاسهای رشد هستند. اغلب با روش ثبت آماری همه جانبه برای تعیین و رسیدن به اهداف سازمانی مربوطند.
الف) بهبود تصمیم گیری و عملکرد .
ب) دستاوردهای کارایی کارکنان
ج ) انگیزش کارکنان
BI اساس اولیه مدیریت عملکرد شرکت در هردو قاره اروپا و آمریکا است. معمول ترین حوزه کاربردی در حراجیها و تحلیل های بازار یابی ، برنامه ریزی و پیش بینی ، تقویت مالی ، گزارش قانونی ، بودجه و تحلیل سود آوری ، مدیریت عملکرد شرکت ، مدیریت زنجیره ی تولید ، هزینه مبتنی بر فعالیت و مدیریت ارتباط با مشتری است.
الف ) کسب و کار با مشتری ب ) کسب و کاربا کسب و کار ج ) مشتری با مشتری د ) مشتری با کسب و کار
الف ) وعده ی بهبود فرایند و خدمات .
ب ) وعده ی اصلاحات مفید و کاهش هزینه ها .
ج ) وعده ی پایان وقفه ها و نارسایی ها در خدمات ، هزینه ها و سطح کارایی این شیوه را با رقبا .
چ) کار سیستمها حفظ و نگهداری وضعیت جاری قابلیت و فنون است. شرکت برای موفقیت تجاری در برنامه ریزی اخیر ، پیش بینی سیستمهای جدیدی نمیکند که ضرورت داشته باشد.
ح ) سیستمهای جدید وعده ی تمایز استراتژیکی را می دهند و مشتریان انتظار هیچ خدمات و یا قابلیت های جدیدی را ندارند.
شیوه برنامه ریزی در 5 مرحله نتیجه گیری می شود.
1- برنامه ریزی استراتژیک تجاری : ماٌموریت سازمان و هدایت آتی و اهداف و استراتژی عملکرد سازمان در واقع یک پیش نیاز برای برنامه ریزی سیستمهای اطلاعاتی محسوب می شود.
2- ارزیابی سیستمهای اطلاعاتی : فرایند پذیرش سرمایه جاری شرکت و منابع در واقع آنها به چه میزان نیازهای شرکت را بر آورده می سازند.
3- دیدگاه سیستمهای اطلاعاتی : شرح مختصری که عقاید تیم برنامه ریزی می تواند همچون نقش منابع در شرکت باشد و وضعیتی را بوجود می آورد که شرکت باید برای کاربرد و مدیریت منابع آن تلاش کند.
4- دستورالعمل های سیستمهای اطلاعاتی :نشان دهنده ی مجموعه ای از جملات و قواعد کلی که مشخص میکند شرکت چگونه از منافع فنی و سازمانی استفاده کند.
5- ابتکارات استراتژیک : پیشنهاد های طولانی مدت که سیستمهای جدید و پرو ژه های جدید و مسیر های جدید را برای سازمان معین میکند.
EIS مدیران ارشد را قادر می سازد تا داده ها را از میان محتوای تعریف شده کاربر پیدا کرده و فهم بینش آنها بر مبنای اطلاعات افزایش یابد که در سه حوزه ی صنعت ، بازار یابی و مالی کاربرد دارد.
در حوزه صنعت تولید مواد خام را به کالاهای تمام شده برای فروش تغییر میدهد .
در حوزه بازار یابی امکان رویکرد پیش بینی فروش و قیمت محصول را به مدیران بازار یابی می دهد.
در حوزه مالی تجزیه و تحلیل مالی شرکت توسط مدیران ارشد ، پاسخگویی ذیحسابان و عملکرد های مالی و تشخیص استاندارهای هزینه و بودجه در سال جاری ، مقایسه با سالهای قبل وبرنامه ریزی مالی برای سالهای آتی .
1- وجود ضامن مدیریتی توجیه شده در مورد EIS و قابلیت های آن .
2- وجود یک ضامن اجرایی قوی
3- کارمندان مناسب IS
4- فناوری و انتخاب مناسب نرم افزار و سخت افزار.
5- مدیریت دسترسی داده ها.
6- پیوند داشتن سیستم با اهداف تجاری به طور واضح.
7- مدیریت صحیح تغییر مقاومت های سازمانی.
10مورد نگرانی است شامل:
1- بکارگیری مدیران برای اینکه مشخص کنند آنها چهمی خواهند.
2- مطمئن شدن از اینکه داده های ورودی به EIS صحیح است.
3- ترکیب داده ها از منابع مختلف .
4- داشتن کارمندان کافی و منابع رایانه ای کافی برای پشتیبانی از EIS .
5- پیدا کردن مشکلی به اندازه کافی بزرگ که آمدن EIS باعث رفع آن شود.
6- مطمئن شدن از اینکه مدیران اینقدر وقت دارند که بتوانند از EIS
7-توانایی قهم تغییرات نیازهای اطلاعاتی مدیران.
8-چگونگی برخورد با مدیران بی علاقه به تکنولوژی.
9- تصمیم گیری در مورد اینکه چه نرم افزار و سخت افزاری انتخاب شود.
10-پیدا کردن منابع جدید داده و اصلاح بانک اطلاعات موجود.
1- دسترسی به اطلاعات
2- دسترسی به اطلاعات جدید و تازه
3- دسترسی وسیعتر به اطلاعات عملیاتی
4- دسترسی وسیعتر به مجموعه بانک اطلاعاتی
5- دسترسی بیشتر به بانک اطلاعاتی بیرون سازمان
6- اطلاعات بیشتر در مورد محیط سازمانی
7- اطلاعات جدید و اضافی
8- اطلاعات مهم و مربوط ولی خلاصه
9- کاهش هزینه های کاغذ بازی
10- افزایش ارتباطات
11- افزایش راندمان مدیریت
12- افزایش کارایی مدیریت
· حجم بالایی از اطلاعات را مدیریت میکند.
· خطاها را کاهش دهد.
· اطلاعات را از منابع مختلف گرد آوری کند.
· خدمات به مشتریان را بهبود بخشد.
· در تصمیم گیری ثبات ایجاد کند.
· اطلاعات جدید فراهم کند.
· مدت زمان انجام تراکنش های را کاهش دهد.
· از هزینه ها بکاهد.
· همه فرایندهای استدلالی که یک فرد خبره انجام میدهد را مکانیزه کند.
· مانند انسان شعور یا توان قضاوت داشته باشد.
· تخصص فرد خبره را کاملاٌ به سیستم منتقل کند.
(سیستم پشتیبانی از تصمیم ( DSS ) یک سیستم IT تعاملی و انعطاف پذیر برای کمک به تصمیم گیری در حالت غیر ساخت یافته طراحی شده است).به روایت ساده تر سیستم پشتیبانی از تصمیم ایجاد اتحاد وبه هم پیوستگی بین شما به عنوان تصمیم گیرنده و ابزار IT به عنوان فراهم کننده پشتیبانی خاص از فرایند تصمیم گیری است و باعث بهبود و اثر بخشی دانش و بصیرت فرد تصمیم گیرنده می شود.اجزاء آن شامل: مدیریت مدل ، مدیریت داده ، مدیریت کاربر میباشد.
§ برای افزایش بهروری( توانایی در محدود کردن میزان ضایعات و افزودن بر نسبت خروجی تولید شده به ورودی مواد مصرفی )
§ برای تاٌثیر گذاری( توان رسیدن به هدف های تعیین شده ).
v فرایند
v نیروی انسانی
v ساختار
v اثرهای سیستمی
فرآیند قسمتی از یک سیستم اطلاعاتی است که شامل مجموعه ای از مراحلی که برای انجام یک فعالیت مورد نیاز است.مانند فرآیند تاٌمین موجودی یک فروشگاه زنجیره ای که شامل چک کردن موجودی ، تماس با تاٌمین کننده ،مقایسه پیشنهادها و قیمتهای مختلف ، انتخاب یک یا چند تاٌمین کننده ، تماس با تاٌمین کننده و ثبت سفارشات ، دریافت کالا ، چک کردن مقدار و کیفیت کالا ، پرداخت مبلغ کالا به تاٌمین کننده .
مزایا شامل:
ü کاهش جدی دوباره کاری تلاشها و عملیات تکراری.
ü دستیابی به اطلاعات ، سرعت و زمان پاسخ
ü افزایش هماهنگی در میان واحدهای سازمانی
ü استاندارسازی
معایب شامل:
ü باعث ایجاد هزینه های زیاد در سازمان یا شرکت می شود.
یکپارچه سازی سیستم به یکی سازی یا پیوند محکم سیستمهای اطلاعات و پایگاه داده های IT اشاره دارد. تمرکز اولیه یکپارچه سازی سیستمها جزء تکنولوژِی سیستمهای اطلاعات است که معاملات را پشتیبانی در نتیجه مجموعه ای از سیستمهای همساز بطور منظم اطلاعات رد و بدل میکنند و باعث توسعه درخواستها و اطلاعات گسسته پیشین را عوض می کند.حال زمانیکه تلاش یکپارچه سازی سیستمها در جهت برقراری ارتباط میان برنامه های نرم افزاری مستقل باشد ، ما از یکپارچه سازی تقاظا صحبت می کنیم و زمانیکه تلاش یکپارچه سازی سیستمها رویکرد ادغام انبار داده و پایگاه داده ها می باشد از یکپارچه سازی داده ها سخن می گوییم.که خود یکپارچه سازی به دو عامل داخلی و خارجی بستگی خواهد داشت.
محرک اصلی برای تلاشهای BPR تکنولوژی اطلاعات مدرن است. ابداعات تکنولوژیکی به نوعی شرکتها را قادر میسازد تا فرضیات قدیمی را که عملیات رایج را تحمیل میسازد، مورد بررسی قرار دهند.پیام اصلی BPR نباید فراموش شود .سازمانها و تکنولوژی به مرور زمان توسعه می یابد ، فرآیند های معاملات سنتی ممکن است منسوخ شده و نیازمند ارزیابی دوباره باشند. تاٌثیر تکنولوژی های جدید و فرصتی که آنها ایجاد می کنند ، باطراحی فراین های معاملات با اتخاذ مزیتهای این تکنولوژی ، پتانسیلی برای به ثمر نشستن پیشرفتهای قابل توجه عملکرد دارد.
روشی برای تقسیم بندی سیلوهای سازمانی در شناخت این حقیقت که فرآیند های کسب و کار( سلسله مراحلی که یک شرکت به منظور تکمیل فعالیت اقتصادی اجرا میکند) به طور ذاتی میان کارکردی هستند.
محدودیت اولیه رویکرد کارکردی و سلسله مراتبی عدم یکپارچگی شان در میان سیستمهای مستقل و افزونگی اطلاعات میباشد.این افزونگی و تکرار اطلاعات اغلب به علت تکرار تلاشهای مشابه در واحدهای تجاری مستقل و خدمات زیر استاندارد ناکار
آمدی ایجاد کرده و مشتریان اغلب به نماینده های مختلفی از همان سازمان برای خدمات فرستاده می شوند.از چشم اندازتکنولوژی ، روش کارکردی منجر به توسعه استعمال سیلو میشود. شبیه سیلوهای استفاده شده در مزارع به منظور ذخیره کردن و جدا نگهداشتن بذر های مختلف ، این کاربرها نیازی عمودی (کارکردی) را به خوبی رفع میکند اما برقراری ارتباطات میان حوزه های کارکردی را مشکل ساخته است.
o عوامل داخلی که خود شامل : قوت و ضعف
o عوامل خارجی که خود شامل: تهدید و فرصت
نقاط قوت عوامل داخلی: نیروی کارآمد. برنامه . مدیران کار آمد. امکانات مناسب .استفاده از سیستمهای نوین اشاره کرد.
نقاط ضعف عوامل داخلی : عدم تخصصی شدن واحدها و افراد در آنها . عدم برگزاری کارهای حین خدمت. عدم دقت به رفاه کارکنان. عدم ارتباط با فیلد کاری. استخدامهای بدون ضابطه . عدم به کارگیری بودجه.
نقاط تهدید عوامل خارجی : تحریمها . اعمال نظر در انتصابات . تشکیل باند در بین کارکنان .
نقاط فرصت عوامل خارجی: استفاده از نخبگان دانشگاهی . استفاده از مشاوران توانمند. استفاده از امکانات کامل . بهره گیری منافع و امکانات سایر ارگانها . امکان تبادل نظرو استفاده از نظرات .استفاده از مدیران و نخبگان در حوزه های مختلف . ایجاد و استفاده از نخبگان و دانشجویان خارجی و علوم جهت توانمند سازی سازمان.
میراث فرهنگی ایران
استاد خالدی
1-میراث راتعریف کنید؟ (ریشه ی ارث) به هر چیزی اطلاق می شود که از گذشتگان و نیاکان به ما از طریق وراثت ، نسل به نسل رسیده باشد مانند آب ، ملک ،خانه ، خلق و خوی ، مظاهر فیزیکی و کالبدی انسان.
تعریف اول: آن چیزی را میراث فرهنگی می گویم که فرهنگ و عوامل فرهنگی در ساختار آنها موثرو میراث گذشتگان است که شامل میراث فرهنگی ، اجتماعی ،ملت،قوم ،خانواده و ...می باشد.
تعریف دوم:کلیه آثار به جا مانده از گذشتگان که به نحوی برای شناسایی زندگی گذشتگان و سیر تکامل و تشکیل تمدن ها به عنوان اسناد و مدارک، گزینش و انتخاب و نگهداری می شوند و شامل آثار فرهنگی تاریخی منقول و غیر منقول می باشد.
تعریف سوم:شامل آثار باقیمانده از گذشتگان که نشانگر حرکت انسان در طول تاریخ است و شناسایی آن زمینه ی شناخت هویت و خط حرکت فرهنگی او میسر می گردد و از این طریق زمینه های عبرت برای انسان فراهم می آید.( این تعریف مطابق قانون اساسنامه سازمان میراث فرهنگی کشور مصوب سال 1364 میباشد).
3-میراث فرهنگی بر چند نوع است ؟ توضیح دهید؟ بر دو/2 نوع است:
الف) مادی-----محسوس و ملموس است مانند:شهرها ،بناها،اشیاء.
ب)معنوی----نامحسوس ،ناملموس و جنبه ی کیفی دارد مانند:زبان-باورها-اعتقادات- آداب ورسوم.
عهده دار میراث فرهنگی مادی و معنوی است—مطالعه و پژوهش—حفظ و مرمت و نگهداری آثار فرهنگی—معرفی آموزش میراث فرهنگی ایران مطابق قانون.
5-آیا نگهداری کلیه عناصر گذشته مطلوب و ضروری است؟ خیر فقط آن دسته از اشیاء و اموالی که نشان دهنده ی فرهنگ باشد مورد توجه قرار میگیرد زیرا این آثار بازگوکننده و برقرار کننده ارتباط فرهنگی انسان در طول تاریخ است .
--ایران یکی از قدیمی ترین مراکز بشری در مرحله تولید غذا و پس از دوران غار نشینی بوده است.
-- در مرحله بعد سیر تکامل فنون معماری و خانه سازی از مرحله استفاده از چینه و گل ورز داده شده و خشتهای دست ساز و قالبی را اول بار در ایران و بین النهرین یافتند.
--ابزار سنگی به دست آمده از ساکنان اولیه حاشیه ی کوههای خراسان ،زاگرس و البرزدر نوع خود مستند ترین مدارک کهن تاریخی زندگی انسان است .
--استفاده از فلز در هفت هزار سال پیش در جنوب شرقی ایران در تل ابلیس کرمان و در فلات مرکزی در تپه سیلک کاشان میتوان رد یابی کرد
هر شیئی حامل پیام است .پیامی از چگونگی زندگی ،تلاش و نبرد انسان برای زنده ماندن و غلبه بر طبیعت برای رفع نیاز خود و استفاده ی درست از آنچه در دسترس داشته که این تلاشها بصورت تجربیات راهگشا در تکوین و تکامل تمدن های بشری نقشی اساسی و عمده داشته است.
بیان کننده ی درک مفاهیم و شناخت از طبیعت توسط مردم فلات ایران در آن روزگار است. سیر پیدایش خط و واقع گرایی انسان نخستین را با توجه به نقاشی های دیواری در دل غارها پی برد.
9-جام برنزی با کتیبه نارام سین مربوط به کدام سال و شهری در ایران است؟
2400سال پیش از میلاد مسیح و در شهر لرستان
الف-غیر منقول---این آثار قابل نقل و انتقال نیستند(تپه ها،محوطه ها،بناها،کتیبه ها،نقش یرجسته ها،گورستانهای باستانی،شهر ها و بافت شهری) و باید در محل خود حفظ و با استفاده از تکنولوژی جدید نگه داری شوند و یا به جایگاههای امن منتقل شوند.مانند انتقال معبد و هیولای سنگی ابوالهل سمبل کشور مصر و در ایران سد سنگی دوره هخامنشی در ((درود زن)) فارس و کلیسای ((زر زر )) در خوی ،آذربایجان غربی
ب-منقول---شامل اشیای باستانی و تاریخی و هنری که در گنجینه های ملی و شخصی نگهداری وبه اشیای زیر خاکی(اشیای عتیقه) و روی خاکی( هنگام عملیات ساختمانی وعمرانی و کشاورزی کشف می شوند ) تقسیم می شوند مانند گنجینه ارجان بهبهان سال 62
الف)فیزیکی:
--به کار گیری ویترین های مناسب و ایمنی کامل چون شیشه های نشکن. --قفل های ویژه -- استفاره از گاو صندوق مطمئن --ساختمان مناسب و از پیش طراحی شده برای ارایه ی اشیاء --استفاده از ابزار ایمنی الکترونیکی در داخل ساختمان --نیروی آموزش دیده برای حراست از خارج از ساختمان --نگهبانهای مجرب در موزه ها و آثار تاریخی --انجمن های حفظ آثار باستانی
ب)فنی و ج)قانونی
12-در مورد حفاظت قانونی اموال فرهنگی توضیح دهید؟
-- نحوه ثبت و ضبط اموال و نگهداری آن برای دولت از طریق امنای اموال
--تهیه شناسنامه به منظور مستند سازی و دست یابی به اطلاعات مربوط به آن در موقع لزوم برای بهره برداری های میراث فرهنگی
-- سرقت و اعلام آن به پلیس داخلی و بین المللی
13-آغاز دوره های فرهنگی ارائه شده توسط باستان شناسان را بیان کنید؟
*الف)عصر پارینه سنگی یا حجر(دوره پالئولوتیک)>>>>از2میلیون سالپیش تا حدود18 هزار سال پیش.
*ب)عصر میان سنگی (دوره مزولتیک)>>>>از18 هزار سال پیش تا حدود 10000سال پیش.
*ج) عصر نو سنگی (دوره نئولتیک)>>>>از 10هزار سال پیش تا حدود 6تا7 هزار سال پیش.
* د)عصر فلز (دوره کالکولتیک)>>>> از 6هزار سال پیش تا 5000
*ه) انقلاب شهر نشینی یا آغاز دوره تاریخی>>>> از 5000سال پیش تا حال ادامه دارد.
انسانهای آسترالوپتیکوس>>> هموراکتوس>>> نئاندرتال >>> هموساپین
- این دوره شامل 3/سه بخش قدیم ، میانه ، و جدید است.
- یکی از دوره های طولانی است.
- این دوره انسان از یخ بندهای بسیار سخت و طولانی گذر کرد.
- عصر جانوران قوی هیکل و درنده .
- انسانها در پناهگاهها س سنگی و غار زندگی می کردند.
- وجود سرماس سخت و حیوانات مانع رشد و شکوفایی استعدادهای انسان بود.
***در دوره قدیم پالئولتیک(حجر):
- انسان این دوره ((آسترالوپتیکوس)) بودن و در آفریقا زندگی می کردند.
- حالت بدنشان کاملاً قائم ، آرواره ها اندکی بزرگ، چانه توسعه نیافته و استخوانهایش نسبت به انسان امروزی نازک تر بود.
- ابزار های این انسان به نام (آشولین)، انواع تبرهای دستی ساطور و چاقوهای نوک تیز از جنس سنگ سخت بود.
- استفده از آتش جهت نجات از سرما و حیوانات درنده .
*** در دوره میانه پالئولتیک :
- انسان نئاندرتال ( انسان هوشمند)برای دوره میانه است.
- هنگام راه رفتن پای خود را روی زمین می کشید، سر خود را راست نگه نمیداشت، آروارههایش فاقد چانه،استخوان بزرگ بالای چشم، پس رفتگی پیشانی.
- به کمک سخن گفتن(با لکنت و وقفه) میتوانست شکار دسته جمعی انجام دهند.
- برجسته ترین ویژگیهای انسان این دوره آیین تدفین اوست .در محل زندگی فرد فوت شده (غار) بود همنوع خود را با ابزاهای ساخته شده اش و گلهای وحشی دفن می کردند.
- ادوات ، صنایع و تولیدات سنگی این دوره موسترین گویند.
- پیشرفت ابزار در این دوره ( تراشه های سنگی ، ابزار رنده ها ، قلم های حکاکی ، سورخ کن ها ، منگنه ها ، چاقوهای پشته دار، گلوله های سنگ چخماق و تبرهای گوناگون) بیانگر افزایش جمعیت و اشتغال انسان به شکار است.
- تیر و کمان در این دوره توسط انسان های نئانترتال در هنگام شکار استفاده می شد.
**در دوره جدید(پارینه سنگی) پالئولتیک :
- در این دوره نسل انسان نئاندرتال کم کم به زوال رفت و انسانهای جدیدی به نام (( هموساپین)) جایگزین شد.
- از نظر ترکیب جسمانی کاملاً تکامل یافته هستند. (انسانهای امروزی).
- ابزارها نسبت به گذشته تخصصی تر شدند.
- این دوره افزایش جمعیت ، زندگی دسته جمعی ، افزایش شکار و جمع آوری خوراک .
- در این دوره به لحاظ شرایط اقلیمی مناسب انسان از غار نشینی وارد دشت و طبیعت برای زندگی شد.
- موفقیتهای انسان در دوره پارینه سنگی (پالئولتیک) چه بوده است؟
1-ایستادن به حالت قائم--- 2-تحول در ساخت ابزار--- 3-کشف آتش
- آب و هوا به تدریج بهتر شد، رودخانه ها به جریان در آمد ، جنگل های انبوه (بلوط و فندوق و پسته و ...) گسترش یافت.
- انسان کم کم برای شکار و صید ماهی و استفاده از طبیعت به دشت ها سرازیر شد.
- این دوره آغاز عصر هنر نیز گویند.
-ویژگیهای ابزارهای :انواع تیغه های سنگی، ادوات ظریف هندسی و مثلثی و رواج گسترده مته هاست.این گونه ابزارها بطور
عموم بر روی دسته های چوبی ، استخوانی ،شاخی نصب و به عنوان سر نیزه و چاقو استفاده می شد.
-غارهای بیستون در کرمانشاه
-غار کمربند، هوتو در بهشهر مازندران
- علی تپه در شمال ایران
- دره هلیلان در خرم آباد
18-ج) توضیح دوره نئولتیک یا نو سنگی :
- در این دوره یک انقلاب داریم ( انقلاب نوسنگی ).
- تحول در سیر تکامل انسان .
- ایجاد کشاورزی و دامداری ( تولید غذا، ذخیره ، اهلی نمودن حیوانات جهت نیاز روزمره).
- بوجود آمدن ابزارهای جدید مثل داس ، سنگ آسیاب ، هاون ، کج بیل ، و انواع ظروف سفالین دست ساز ، تیر و کمان، سبدبافی، زنبیل بافی ، حصیر بافی ، دوک نخ ریسی ، معماری ، آیین تدفین و مذهب .
- این دوره نتیجه سنت و فرهنگ اجتماعی انسان است.
- واژ کالکولتیک از دو کلمه یونانی به معنی مس و سنگ گرفته شده است.
- آغاز این دوره مانند دوره نوستگی در همه مکانها یکسان نیست .
- استفاده از فلز در مصر به هزاره ششم پیش از میلاد .
- استفاده از فلز در ایران و بین النهرین از حدود هزاره چهارم پیش از میلاد .
- استفاده از فلزدر هندوستان از سه هزار سال پیش از میلاد
- استفاده از فلزدر اروپا از دو هزار ق.م
الف) ازنظر تکنولوژی >>> با ظهور مس بیشتر ابزارهای کشاورزی فلزی شد. کیفیت محصولات کشاورزی بهتر شد.
ابداعات هنری مثل مجسمه ها و اشیای زینتی از جنس فلزپدید آمد. ساختن سفال با استفاده از چرخ سفالگری . و استفاده از خشت های قالبی در معماری طراحی خانه ها و استفاده از گچ و آهک از تحولات این دوره است.
ب) از نظر اقتصادی >>> گسترش و کشت بیشتر کشتزارها و زمینهای کشاورزی با ایجاد سیستم آبیاری و کانال کشی و اهلی نمودن حیوانات مثل گاو نر که موجب تجارت تولیدات کشاورزی ، ابزار و اشیاء فلزی ،سفال ، سنگهای فیروزه ،عقیق و لاجورد از تحولات این دوره است.
ج) از نظر اجتماعی >>> با توجه به تحولات در دو حوزه تکنولوژی و اقتصادی موجب به وجود آمدن تخصص و افزایش تولید ، گسترش محدوده جغرافیایی روستاها و ظهور مالکیت به عنوان یک اصل مهم اجتماعی ظهور نمود.که مجموع این عوامل مقدمات طبقات اجتماعی و پیدایش دولت ، حکومت ،قانون ، و قوای نظامی گردید.
ه ) توضیح دوره انقلاب شهر نشینی :
- دومین انقلاب بعد از انقلاب نوسنگی در جامعه بشری انقلاب شهر نشینی است.
- براساس مدارک انقلاب شهر نشینی اولین بار در بین النهرین و سواحل رودهای دجله و فرات به وقوع پیوست.- حسب اعتراف همه باستان شناسان شروع انقلاب در جنوب عراق در سرزمین سومر به وقوع پیوست و به مراکز دیگر سرایت کرد.
1- خط و ادبیات 2- تاسیس دولت 3- قانون 4- مالکیت 5- جامعه طبقاتی 6- تعلیم و تربیت
22- تغییر شکل زندگی انسان از دوران غار نشینی به استقرار و سکونت در دشت با توجه به کشفیات ا ز گنج دره هرسین را مختصر بیان کنید؟
- این اماکن 10 هزار ساله هستند.
- این خانه ها با گل ، چینه و خشت خام ساخته میشد و سقف آنهابر تیرچه بلوک قرار میگرفت.
- این خانه ها پس از ورودی کوچک وارد اتاق های بسیار کوچکی شده و دیواره های آن از چینه بالا آمده اند.
- فضای کوچکی به عنوان اتاق آذوقه در انتها قرار دارد که دارای یک خمره دست سازپخته نشده برای نگهداری آذوقه خانواده میباشد.
- معماری متاٌثر از اقلیم نیمه بیابانی است. به دلیل عدم دسترسی زیاد به چوب ، بهترین ابزار خانه سازی خشت گل خشک شده در آفتاب بوده و الوارها هم برای سقف و آجر کوره ای برای روی نما ، کتیبه نویسی و بافت نما استفاده میشد.
- اتاقها در هر اندازه مورد دلخواه بود ولی عرض خانه ها به اندازه ی الوار مورد استفاده در سقف بیشتر نبود.
- پنجره ها کوچک بود و به حیاط داخلی خانه باز میشد به دلیل در امان بودن از تابش تند آفتاب.
- خانه هایی در شوش ( اتاقهای کوچکی که بهم راه داشتند و حیاطهای فرعی و اتاقهای جانبی برای خدمتکاران و میهمانان و سقف خانه ها به جای الوار بصورت طاق تونلی میباشد) و چغازنبیل خوزستان( دهانه درگاهها و پلکان طاق بندی نزدیک به نیم دایره به صورت ماهرانه ای ساخته شده اند) نمونه بارز معماری ایلامی است.
- اولین اثر تاریخی که در یونسکو به ثبت رسید چغازنبیل می باشد.
-عبادتگاهی چهار طبقه و دو طبقه معبد که هر طبقه معبد کوچکتر از طبقه زیرین ، چهار ردیف پله که در امتداد هم نیستند طبقات را بهم متصل میکند.
- زکوره یا برج پلکانی هرمی شکل چغازنبیل ویژگی خاص معماری ایلامی بدون تشابه در هیچ جای دیگر ایران است.
- دروازه ای با شکوه راه ورود به محوطه معبد که دارای تزئینات فراوان و لعاب کاشی است .
- در ورودی یکی از معبدهای دو گانه با ردیفهایی از میله های باریک شیشه تزئین شده که از قدیمی ترین آثار شیشه ای در فلات ایران است.
- در کنار معبد تآٌ سیسات تصفیه آب از استخری تشکیل شده که آب رودخانه پس از ورود به آن از یک کانال عمودی عبور و در بالای این کانال محفظه های شن و ماسه و گرد ذغال قرار داشت و آب با عبور از این مسیر تصفیه می شد و بصورت زلال و شفاف به حوض دیگری جاری میشد که این تاٌسیسات یکی از بدیع ترین ابتکارات در سرزمین ایلام است و معابر زیر زمینی این قسمت دارای طاق گهواره ای یا ضربی است که باز هم از شاهکار های معماری این دوره است.
- در حومه شهر شوش و دور تر از محوطه مقدس ، بقایای سه کاخ باقی مانده است .یکی از کاخ ها دارای گور های زیر زمینی و آثار بجا مانده از جسد های سوخته (مانند گور خانه هایی در هفت تپه ).
25- در باره ی << دژ حسنلو >> چه میدانید؟
- دیرینه ترین جایگاههای باستانی در آذربایجان به لحاظ معماری ایلامی است.
- متعلق قرن 8و9 پیش از میلاد و به اقوام مانایی تعلق داشت.
- دارای باروی سنگی و گچی است.
- این مجموعه از اتاقهای بزرگ با ستونهای متعدد و اتاقهای درازی که در اطراف آن قرار دارد تشکیل شده است.
- در مرکز لرستان سه کاخ مستحکم که به احتمال زیاد به نیمه ی دوم قرن هشتم پیش از میلاد تعلق دارد باقی مانده است.
-تالار مرکزی در مربعی به طول عرض و ارتفاع تقریبی 12 متر ، سقفی مسطح بر چهار ستون نامنظم دوکی شکل قرار گرفته است.
- تالار و اتاقهای پیرامون دارای آتشدان یا بخاری دیواری و هواکش که مانند هواکشهای امروزی از میان دیوار به بالای سقف راه داشت و گرمای درون خانه را تاٌمین میکرد مثل نمونه های ایلامی است.
27- در مورد معماری مادها توضیحات مبسوط بیان کنید؟
محل زندگی مادها در <<گودین تپه>> نزدیک کرمانشاه از بقایای آثار معماری متعلق به یک دژ دیده شده است.
-دارای چندین ردیف اتاق و یک حیاط بزرگ در محوطه ،دیواری به طول 65متر در امتداد جلوی دژ بنا شده و برجی از خشت خام و بقایای یک آشپزخانه با اجاق و نیز آخور دیده میشود.تالار پذیرایی با 5 ردیف ستون چوبی که 6ستون در هر ردیف و پاستونهای سنگی هنوز باقی مانده است.
28- آرامگاه کورش کجاست؟ پاسارگاد
29-آرامگاه سکاوند در چه قرنی و کدام منطقه واقع شده است ؟
قرن 6و7 پ-م در دامنه کوه استودان ( استودان =گور خانه)
دوران مادها-در کوهستان شمالی صحنه کنار بزرگراه همدان-کرمانشاه-نقش فروهر بالای غار نشان دهنده ی ایمان مذهبی مردم است.
معماری صخره ای ویژه ای از دوران ماد در کوهستانهای جنوب دریاچه ارومیه بر جای مانده است که محل نگهداری درگذشتگان آن قوم بود.آنها جسد مردگان خود را به خاک نمی سپردند،آنان را در این دخمه ها قرار می دادند تا متلاشی شوند و از بین بروند و سپس استخوانهای آنها را دفن می نمودند.
مهمترین جلوه ی هنر این دوران در کاخ های تخت جمشید که به فرمان داریوش اول و فرزندش خشایار شاه اول که پیش از میلاد ساخته شد می توان اشاره کرد.
به تخت جمشید(پرسپولیس - هزار ستون- صد ستون – چهل منار – پارسه) هم می گویند.
کامل ترین بنای بر جا مانده در پاسارگاد ساختمان سنگی کوچکی با دو شیب میدانند.این بنا آرامگاه کوروش کبیر است.
محوطه پرستشگاهی با دو ستون سنگی پله دار، برج سنگی (زندان سلیمان)،تعدادی ساختمان کوچک ستون دار قابل شناسایی هستند. شاید مرگ ناگهانی کوروش باعث شد که برنامه ساختمانی در پاسارگاد نیمه تمام باقی بماند.
داریوش اول فرمان داد تا کاخ وسیعی در جایگاه تازه ای(نزدیک به پاسارگاد) به عنوان پایتخت اداری در شوش برپا شود.
و در اواخر دوران سلطنت کاخی ( پارسا یا پرسپولیس) در مرکز سرزمین پارس ،کنار شرقی جلگه مرودشت برپا سازد.که به سه بخش تقسیم میشد.
صفه ی اصلی بنام تخت جمشید.شاه کوه که در دامنه ای مرتفع تر از صفه قرار داردو ساختمانهای سطح دشت در جنوب و غرب صفه.بیشتر کاخها روبه شمال قرار داشتند، اما کاخ داریوش و اردشیر سوم رو به جنوب بنا شدندبرای اقامت زمستانی.
دارای 4گور خانه های شاهی درون بدنه قائم 6کیلومتری شمال جایگاه کاخ و 2 تای دیگر در شاه کوه مشرف به صفه کنده شده است.
بیشتر بناهای روی صفه ، گاوهای بال دار بزرگ ،موجودی نیمه ربانی و حامی بشر به شکل گاو میش بالدار با سر انسان،ستونهای بزرگ در تالارهای وسیع و سر ستونهای مزین به گل و گیاه و سر ستون های الهام گرفته از سر جانوران از تزئینات می باشد.
شهر را بصورت دایره می ساختند به لحاظ دفاع و حراست از شهرو گرد آن دیواری بلند می کشیدند.
مانند کاخ <<کوه خواجه>> که قرن اول میلادی بر فراز جزیره ای در میان دریاچه هامون (سیستان) واقع است.حیاط مرکزی کاخ آثار دو ایوان بزرگ در سمت راست و چپ حیاط میباشد.
معبد آناهیتا در کنگاور و برج آتشکده به نام میل آژدها نزدیک ممسنی فارس از این دوره است.
پایتخت کوچک پادشاه ساسانی ،اردشیر اول کاخ قلعه دخترخارج از شهر فیروز آباد نام دارد.مانند آشیانه عقاب بر سر یک تخته سنگ ، وسط گردنه ای که منظره زیبای طبیعی دارد قرار گرفته است.دیواره های خارجی به شکل بارو و دارای ستون های چهار گوش و داخل بنا تالار های بزرگ ایوانی ساخته شده با تزیین طاقچه های گچ کاری شده .
یک سوی این کاخ به طرح آپادانا ایوانی به طرف خارج بنا و تالار های مربع شکل در اطراف و سوی دیگر اتاقهایی در پیرامون حیاط مرکزی جای گرفته است.
از دیگر آثار معماری این دوره کاخ اعجاب آور بیستون است.شاپور اول بعد از شکست لشگر امپراتوری والرین و اسارت، برای ساخت شهری جدید <<گندی شاپور>>به معنای << لشگر شاپور>> در شوش به کار گرفته شدند.
این بنا دارای چهار طبقه با طاقنما ، نیم ستون در کنار هر طاق ، در مرکز طاق یک ایوان بزرگ به بلندی 37متر و درازی43متر پا برجاست.
شاپور شهر بیشاور به معنای شهر زیبای شاپور در زادگاهش (فارس) را بنا کرد.
تالار بزرگ کاخ شاهی با قلوه سنگ و ساروج ،64طاقچه در دیوارهای تالار و نقاشیها و گچ بری های تزیین شده یک معماری ایرانی باشکوه را به نمایش گذاشت.بخش دیگری از کاخ پرستشگاهی که دارای چهار ورودی و هر ضلع آن 14متر است به جا مانده است.
آثار معماری دیگر دوره ساسانی کاخ بزرگ و آتشکده قصر شیرین منسوب به خسرو دوم و کاخ دامغان مطرح است. اوحای گچ بری شده از حیوانات مانند گراز ،طاووس ،غزال که با توجه به متون شاهنامه هر حیوان مظهر یک ایزد نیکوکار است . طاق ،گنبد ایوان و معابد فراوان ،تزیینات معماری بصورت روکش بنا و گچ بری و نقاشی دیواری داخل بنا به کار رفته است
کاریان فارس—آذرگشنسب تخت سلیمان و آتشکده خراسان و دو آتشکده در تنگ لرستان (تنگ چک چک) .
بنا های مذهبی شامل مساجد، آرامگاه ها ،مدارس، حسینیه ها، تکایا و مصلی ها.
بناهای غیر مذهبی شامل پل ها ، کاخ ها ، کاروانسراها، حمام ها ، بازار ها ، قلعه ها و آب انبار ها
37-بعد از غارها و زیستگاههای قدیمی،مهمترین میراث فرهنگی تاریخی غیر منقول کشور ....................می باشد..
جواب گزینه جای خالی =(تپه های باستانی سیلک کاشان)
(دربیست و چهارم شهریور سال 1310 تپه های سیلک کاشان در فهرست آثار ملی ایران با شماره 38 به ثبت رسید)
تپه های سیلک شامل دو تپه است. تپه کوتاه شمالی تپه بلند جنوبی در جاده فین کاشان قرار گرفته اند.
تپه ها در دشت حاصلخیز و پر آب امکان مهاجران و ساکنان اولیه دشت جهت کشاورزی و زندگی فراهم را ساخته بود.
با توجه به حفاری ها مشخص شده آثار تپه شمالی از جنوبی قدیمی تر است.
تپه شمالی شامل دو دوره سیلک 1از 5لایه و سیلک 2 از 3 لایه تشکیل شده است.
نقش سفال ها با رنگ سیاه و به صورت ساده و هندسی شامل اشکال حیوانی و گیاهی است
لابه 1- فاقد آثار ساختمانی و سفال بصورت دست ساز و نامنظم بوده است.
لایه2- آثار ساختمانی از سنگ و خشت، مردگان را در کف خانه هایشان دفن میکردند.سفال قرمز و نقاشی شده با نقش سیاه رنگ استفاده میکردند.
لایه3- سفال نقاشی شده ی تیره رنگ ،ابزار مورد استفاده استخوانی ، سر گرز ، اشیای مسی و دسته کارد .
لایه4-استفاده از نقشهای گیاهی و هندسی بر سطح داخلی حروف
لایه5-استفاده گسترده از ابزارهای سنگین استخوانی و مسی
لایه 1-استفاده خشت خام برای معماری، دفن مردگان کف خانه ها،ساخت سفال قرمز منقوش با نقس سیاه و استفاده از ظروف کوچک.
لایه2-ظریفتر شدن سفالها و ساخت ظروف و جام پایه داربا نقوش گیاهان و حیوانات .
لایه3-وجود ابزار سنگی و مس چکش خورده و پایان این دوره مهاجرت به تپه های جنوبی .
42-در مورد مهر و تنوع ادواری آن توضیح دهید؟
بعضی از مهرها به دوره پیش از تاریخ و پیدایش خط تعلق دارند. مهر یک علامت یا نشانه به جای امضاء ،یادگار و یابود ،جهت محفوظ نگاه داشتن نامه ها و بسته های امانی، بابت ضمانت ،خرید و فروش و محاسبه گزند از چشم زخم کاربرد داشته.مهرهای پیش از تاریخ نقوش نامنظم و سمبلیک .دوره هخامنشی نقوشی با اشکال مخروطی و به کمک کتیبه های خطی ، دوره اشکانی مهرها دارای نقش نگینی بودند.دوره ساسانی مهرها اغلب نیمکره های کوچک با قاعده نقوش .دوره اسلامی مهرها با خط کوفی ،نسخ ،ثلث ،نستعلیق و یا خط نقاشی بودند.
دانشمندان در مورد اینکه چه نوع فلز برای اولین بار توسط انسان استفاده شده نظریه های مختلفی دارند. <<جورج ساویج>> در کتاب تاریخ مختصر برنز می گوید: اولین فلز استفاده شده توسط انسان قبل از مس ، طلا بود اما برای علمی بودن این نظریه مدرکی ارائه نشده .با توجه به این که طلا به صورت خالص در طبیعت وجود دارد ، خاصیت چکش خواری و فساد ناپذیری دارد می توانسته مورد بازسازی قرار گیرد به همین لحاظ هیچ وقت اشیاء و آثار قدیمی اولیه طلایی به دست ما نرسیده است.اکثر باستان شناسان معتقدند مس اولین فلز مورد استفاده انسان در دوران پیش از تاریخ است.قدیمی ترین فلز مکشوفه درغرب ایران ، ناحیه ی علی کش و تل ابلیس کرمان و تپه حصار دامغان و در لایه سوم تپه های سیلک میباشد .
کاربرد فلز در نواحی و قبایل مختلفی که کار دامپروری ،کشاورزی رونق داشت به ظهوررسید. فلزات (مسی،نقره ای و برنزی) جای اشیاء سفالی و سنگی استفاده بیشتری پیدا کرد .در ساخت ابزار جنگی فلزی و تشکیل حکومتها ، جنگها ، باعث کاربرد و پیشرفت فلز شد.
دوره نوسنگی بیش از هفت هزار سال پیش از میلاد شروع ، به دوره مس و سنگ حدود 3200سال پیش از میلاد که همزمان با دوره پیدایش نگارش منتهی میشود. زندگی بشر پیشرفت کرد . از روستا نشینی به زندگی جمعی رسید و با کشاورزی و دامداری آشنا و روش های بافندگی ، انواع سفالگری و ذوب مس و ساخت ادوات مسی را از راه تجربه آموخت.
در دوره نوسنگی انسان یک جا نشینی را انتخاب کرد ، خانه های ثابت بناکرد.و با امکانات بیشتری به تولید سفال پرداخت.در آغاز مرحله شهر نشینی سفال بیشتر به عنوان ابزار زندگی روزمره کاربرد داشته کوزه گری احیاء و نقش بیشتر کوزه های سفالی ماهی آتش و گوزن بود.در دوره اشکانیان فن ساخت سفال لعاب دار و دوره ساسانی لعاب یکرنگ قلیایی رایج و در دوره اسلامی پیشرفت سریع و تغییر در تکنیک پخت سفال و یافتن لعابهای متنوع ایجاد شد.
میراث معنوی فرهنگی
استاد پیروز
1- میراث مادی فرهنگی :که شامل منقول(کتب تاریخی و آثار موزه ای) و غیر منقول(کتیبه-ابنیه تاریخی –تپه های باستانی).
2-میراث معنوی فرهنگی: انواع میراث غیر مادی و شفاهی که بصورت سینه به سینه از گذ شته نسل به نسل تا به امروز رسیده است.مانند( دین، آیین، مذهب ، سنتها ،آداب و رسوم، خط، زبان ، گویش ، ادبیات کهن و قصه ها، هنرهای آئینی،نمایش سنتی و موسیقی های محلی و ورزشهای باستانی)
واژ ه ی جشن از کلمه ی (یسنه) ریشه ی اوستایی داردو به معنای ستایش کردن است.
--- هدف از برگزاری جشن ها در ایران باستان گرده همایی مردم، خوشنودی خدا و به تبع آن سرور و شادی مردم ، خدمت رسانی ، بخشش به تهی دستان و زیر دستان و خلاصه ستایش پروردگار یکتا بوده است.
این جشن را به مهر یا میترا( خورشید) ایزد بزرگ و مشهور ایرانی و آریایی نسبت می دهند که با شروع پاییز در آغاز سال جدید در دوره ی هخامنشی به خصوص عصر ساسانی برگزار می شده است.
ریشه ی این جشن به پیروزی فریدون بر ضحاک دلالت می کند. مردم هر ساله این واقعه را که در روز( مهر و ماه مهر) روی داده بود جشن می گرفتند.
لازم به توضیح است که مهر در ایران هرگز خدای آفتاب نبوده است ، بلکه انوار آن را نمادی از تجلی خداوند می دانستند.
فروردین--- اوردیبهشت --- خورداد --- تیر --- امرداد --- شهریور --- مهر --- آبان --- آذر --- دی --- وهمن --- اسپند
یلدا مراسمی است که در نخستین شب زمستان و بلندترین شب سال بر پا میشود. از این شب ،بع عنوان شب زایش خورشید و نور یاد شده است از آنجا که شغل گذشتگان کشاورزی و دامداری بوده است مهمترین اصل دراین مشاغل توجه به فصول و تغییرات همیشگی و منظم طبیعت است و تنظیم فعالیتهای اقتصادی .
با این تغییرات رمزو راززنده ماندن این رسم این است ، در کتاب آثار الباقیه (ابوریحان بیرونی) می خوانیم که روز یکم دی ماه ، روز هور به معنای خورشید است و به معنی دیگر از متون این روز را خرم روز گفته اند..
یلدا به معنی: نیروی دائمی شب و روز، نور و ظلمت ، خوبی و بدی ، اهورا و اهریمنمی باشدکه به درخشش خورشید و پیروزی نور ختم می شود.
جشن سده اساساٌ جشن زرتشتی نبوده ،بلکه جشنی است بسیار قدیمی تر از آمدن آئین زرتشت . در کتابها می خوانیم که زرتشت پیامبر دستور داد که آتشکده ها را که تا آن زمان ازچهارطرف باز بود از یک طرف بسته شده و بدین ترتیب مردم از طواف آتش بر حذر داشته شدند، و تنها با قرار دادن آتش در یک طرف رو بسوی آتش و در حقیقت در برابر زیباترین و موثرترین مخلوق ، خالق خدای یکتا ی بی همتا را ستایش کردند.
فردوسی بارها در اشعار خود،ایرانیان را یکتا پرست و آنها را صرفاٌ پرستار و نگهبان آتش و آتش را تجلی گاه خداوند معرفی کرده است.
از بزرگترین جشنها در ایران باستان که تا به امروز ادامه دارد جشن سده است که با نیایش های اوستایی همراه می باشد ..وجهه تسمیه سده به این علت است که ایرانیان باستان اولاٌ سال را به دو فصل تقسیم میکردند که با شروع فصل دوم از آبان ماه بوده است از این زمان تا دهم بهمن ماه که زمان برگزاری جشن سده است 100روز می گذشت و به این خاطر واژه سده برای این جشن به کار برده شد .ضمن این که با در نظر گرفتن پنجاه شب و پنجاه روز از دهم بهمن تا پایان سال باز هم وجه تسمیه جشن سده که در بر گرفته از عدد100است منطقی به نظر می رسد.
واژه سور به معنای طلیعه و آغاز گرم شدن زمین و در حقیقت آمدن جشن بها ر است.
جشن چها شنبه سوری از زمانهای کهن در ایران باستان وجود داشته و به مناسبت نزدیکی فصل بهار آتش افروخته شده و پایکوبی بر پا گشته است.
اما با ورود اسلام به ایران تا مدتها این جشن به دست فراموشی سپرده شد تا اینکه در زمان واقعه کربلا ،مختار ثقفی به منظور اعلام قیام بر علیه قاتلان امام حسین(ع) و جهت خونخواهی دستور داد که بر بام خانه ها آتش بیفروزند و به این صورت مردم را از قیام آگاه کنند.همچنین از بام خانه ها کوزه هایی به پایین انداخته شد و با تولید صدای رمز آلودشروع قیام اعلام شد. این واقعه در روز چهار شنبه آخر ماه صفر اتفاق افتاد و از آنجایی که نزدیک آمدن بهار بود بهانه ای شد برای یاد آوری سور پیش از اسلام که فراموش شده بود.به این ترتیب جشن مذکور با برافروختن آتش به عنوان ورود به بهار و سر زندگی و گرم شدن زمین چهار شنبه سوری نام گرفت و از آن به بعد تا امروز با تغییراتی به قوت خود باقی است.
از مراسم جانبی چهار شنبه سوری علاوه بر روشن کردن آتش و پریدن از روی آن می توان به مراسم کوزه شکستن که نشانه دور ریختن وسایل و افکار کهنه و نوشدن است اشاره کرد. همچنین مراسم فال گوش ایستادن ، شال اندازی ،بخت گشایی از رسوم کهنه است که همزمان با این جشن اجرا می شده است.
به این صورت بوده است که جهت رفع کدورت شخصی شالی را از دریچه سقف خانه یا روزنه ی بخاری به داخل خانه انداخته ،صاحب خانه با شناسایی صاحب شال در صورتی که تمایل به آشتی و رفع کدورت داشته با قرار دادن شیرینی یا خوراکی های دیگر موافقت خود را اعلام می کرده است . حال آنکه در صورت مخالفت تکه ای ذغال را به شال گره زده و بیرون می فرستاد.
نوروز یکی از اعیاد بزرگ ایرانیان است که بر اساس اسناد موجود و ملموس آثار مادی آن از سه هزار سال پیش به طور قطع موجود است هر چند که در کتب تاریخی قدمت حداقل پنج هزار سالبه جشن نوروز نسبت داده اند.
انواع آیین های میر نوروزی شاهنامه خوانی –حاجی فیروز از ورود پنج روز مانده به نوروز آغاز می شود.
از نگاه اساطیری و شاهنامه فردوسی ،جمشید اولین کسی بود که در روی زمین به پادشاهی رسیده است.
(جم به معنای بزگ و شکوه است).
نقل است که جمشید به هر مناسبتی برتخت می نشسته و در حضور مردم به کار های نیک می پرداخته است. در یکی از این مراسم که بصورت اتفاقی با روز اول فروردین متقارن شده بود ،تابیدن انوار خورشید بر تاج جمشید مردم را به وجد آورده یکپارچه فریاد زدند که جم شید یعنی جم درخشید . جمشید این روز با شکوه را که مردم به طور خود جوش و ی را تکریم و تمجید کردند برای همیشه روزی نو و مبارک در زندگی خود تلقی کرد و در هر سال این روز را گرامی داشت.
در اوستا زرتشت پیامبر به عنوان کسی که خورشید را به مردم هدیه کرد و اولین روز سال یعنی برابری روز و شب را به عنوان اعتدالین نوروز نامید و جشن گرفت منشاٌ نوروز می نامند.
از نگاه علمی عبارت است از :
قرار گرفتن خورشید در برج حمل یعنی اعتدال ربیعی و این هنگامی است که خورشید روی مدار استوا قرار می گیرد. و روز و شب برابر می شود (12ساعت روز و 12ساعت شب).
در آیین باستانی ایران برای هر جشن خوان یا سفره ای گسترده می شد که دارای انواع خوراکی ها بودسفره هفت سین
نام داشت. می بایست از بقیه سفره ها رنگین تر باشد .سفره هفت سین بر پایه عدد 7 بنا شده بود. در بسیار از منبع تاریخی آمده است که سفره هفت سین نخست هفت شین بوده است که بعد ها به این نام تغییر کرده است.
شمع—شراب—شیرینی—شهد(عسل)—شمشاد—شربت—شقایق یا شاخه نبات اجزاء تشکیل دهنده سهره هفت شین بوده است.
برخی دیگر بر وجود هفت چین در ایران پیش از اسلام اعتقاد دارند.
زرتشتیان در این باره می گویند: در زمان هخامنشیان در نوروز روی هفت ظرف چینی غذا می گذاشتند که به آن هفت چین یا هفت چیدنی می گفتند.که بعد ها در زمان ساسانیان هفت چین شد.شمشاد در کنار بقیه شین ها نشانه سبزی و جاودانگی بوده است که در دوره ساسانیان اضافه شده است.
با آمدن اسلام و به دلیل منع خوردن شراب ، به جای آن سرکه که همزاد شراب است استفاده کردند و به این ترتیب هفت شین به هفت سین تبدیل شد.
-سنجد: نماد عشق و دلباختگی و از مقدمات اصلی تولد و زایندگی
-سبزه: نماد شادابی و سرسبزی و نشانگر زندگی بشر و پیوند او با طبیعت است.
-سمنو: نماد زایش و باروری گیاهان و عامل برکت گندم است.
-سکه: نماد خیر و برکت است.
-سیب: نماد مهر و مهر ورزی و سلامتی است.
- سماق و سیر: نماد چاشنی و محرک شادی در زندگی است.
-تخم مرغ: نماد زایش و آفرینش است.
-آینه : نماد روشنایی است.
- آب و ماهی: نشانه حرکت و برکت است.
تعریف نمایش:
نمایش به معنای کلی انجام عملی از پیش معلوم شده برای بیان مفهوم بدون واسطه برای مخاطب.
هدف از نمایش : با نمایش گذاشتن بدیها و خوبیها در تهذیب اخلاق جامعه بکوشد و جامعه را بسوی خیر و صلاح رهنمود کند . برای رسیدن به این هدف از تمام امکانات چون ادبیات ،موسیقی و هنر های تجسمی استفاده می شود.
1-منشاٌ آئینی: جهت جلب حمایت نیروهای طبیعت.
2-منشاٌ داستان سرایی: ریشه ی نمایش امروزی ،گوش کردن و رابطه برقرار کردن با قصه ها.
3-منشاٌ تقلید: از حرکات و صدای حیوانات تقلید می شده است.
4-منشاٌ خیال پردازی: ازنظریات قرن 20،ذهن نمایش را می سازد.
نمایش در ایران سابقه چند هزار ساله دارد.منشاٌ آن از میان جشنها و آئینها و اساطیر و اشعار است که غالب بدوی و روایتهای ساده در آمده است.
الف)پیش از اسلام
ب)پس از اسلام
نمایش پیش از اسلام نتیجه آئین ها و مراسم فرهنگهای مختلف <<ایرانی و هندوایرانی>> است که شامل:
1-آئینهای نیایشی : خواندن سرودهای مذهبی،اوستا،گات خوانی، و حرکات موزون در جشنهای مهرگان ،سده و نوروز.
2-قوالی : نقل داستانهایی چون شرح جنگها توسط پهلوانان به همراه موسیقی ، آواز و حرکات موزون.
3-سوگ سیاوش(سیاوشان) : نوعی مراسم عزاداری در مرگ سیاوش (پسر کیکاووسپادشاه ایران)،
(سیاوش نماد پاکی و معصومیت) به <<سو وشون>> معروف است.
پس از اسلام این آئین به شکل تعذیه دنبال شد.
4-مغ کشی : نمایش سیاسی ، تبلیغاتی در دوران هخامنشی که به یاد رویداد تاریخی قتل << گیاته مغ غاصب >> اجرا می شده است.
5-نمایش های میر نوروزی : نمایش و سپاس از بهار که بعد ها تبدیل به نمایش نوروزی خوانی شد.
نوروزی خوانی که تا چند دهه پیش از آئینهای متداول بود از معدود آئینهای موسیقیایی کهن ایرانی است.از نظر فرم و ساختار مبتنی بر بداهه خوانی و بداهه سرایی است.این نمایش شادی آور به همراه موسیقی و حرکات موزون در اواخر زمستان است.
6-آتش افروزی : افروختن آتش و پایکوبی در اطراف حلقه های آتش مانند چهارشنبه سوری
1- نقالی:
نوعی قوالی که در آن نوعی موسیقی و ساز بدلیل وجود اسلام حذف گردید.
قوالی خوان باید به تقویت بازیگری شرح و بیان خود بپردازد. موضوع داستان نقالی قهرمانان اسطوره ای میباشد که نوعی وسیله ی ارتباط جمعی سنتی محسوب می شده است.
الف ) نقالی مذهبی : که خود شامل مناقب خوانی (اهل تشیع ) و فضائل خوانی ( اهل تسنن).
حماسه خوانی ، پرده خوانی ، روزه خوانی ( به هدف شناساندن شخصیت های مذهبی و بیان فضایل آنها ) که بیشتر از اشهار روزه الشعراء اثر ملا حسین واعظ کاشفی استفاده می شود.
ب) نقالی غیر مذهبی : که خود شامل شاهنامه خوانی –اسکندر خوانی – روایت داستانهای هزارو یک شب – سمک عیار
* هدف از نقالی مذهبی :
-- شناسایی شخصیت های مذهبی.
-- برشمردن فضائل
-- تاٌ کید بر حقانیت
2- خرده نمایشها :
معرکه گیری ، بند بازی ، چشم بندی ، به رقص درآوردن بعضی از جانوران (مانند میمون) ، مراسم قالیشویان (مانند مراسم قالیشویی درمشهد اردهال کاشان )
3- دسته های عزاداری :
منشاٌ آن از زمان سوگ سیاوش است.
4- تعزیه ( شبیه خوانی) :
مهمترین نمایش پس از اسلام که ریشه در سوگ سیاوش دارد، علاوه بر ریشه ی تاریخی جنبه ی اسطوره ای هم دارد.
پایه های شبیه خوانی به قرن 4 هجری قمری و خاندان آل بویه بر می گردد.
در دوره ی صفویه به شکوفایی رسید به جهت رواج شیعه گری در این دوره.
در دوره ناصر الدین شاه به اوج تکامل خود رسید و ساخت تکیه دولت ، تاٌثیر زیادی در این رواج داشت. یکی از دلایل مهم رواج تعزیه در این دوره ساخت تکیه و تماشاخانه بوده است.ناصرالدین شاه پس از باز گشت از اروپا سعی کرد تا یک سالن تاٌتر در ایران بسازد ، در سال( 1290 ) ه- ق این ساختمان 4 طبقه جنب کاخ گلستان در تهران احداث گردید سرانجام به دلیل مخالفتهایی تبدیل به تکیه و تماشاخانه ی مذهبی شد.
عبارت محاوره ای است ، اشعار عموماٌ بصورت مثنوی و گاه بدون وزن وزن بوده اند.--
مرثیه سرایی پایه ای برای ادبیات تعزیه بود.--
از شاعران مرثیه سرا میتوان به محتشم کاشانی و وصال شیرازی اشاره کرد.
1- پیش واقعه : از نظر داستانی مستقل است.
2- واقعه : تعزیه نامه هایی که مصائب و شهادت افراد مذهبی به خصوص ماجرای کربلا و امام حسین (ع) را نشان میدهد.
3- گوشه: تعزیه نامه های فکاهی و تفننی که به عنوان موضوع فرعی بیان می شود و در آن لعن و نفرین و تمسخر مخالفان اسلام گفته می شود.
4- تعزیه زنان: توسط زنان برای تماشاگران زن در دنباله مجالس روزه اجرا می شد. این تهزیه بیشتر در دوران قاجار مرسوم بوده است.
تعزیه نمایش قراردادی و سمبلیک با طراحی صحنه ی خلاصه و نمادین است که شامل: -- وسایلی مانند علم ، پرچم ، شاخه نخل ، تشت آب و ....
مظلومان رنگ لباسشان سبز و سفید و اشقیاء به رنگ قرمز در تعزیه استفاده می شود. در تعزیعه محدودیت زمان و مکان وجود ندارد ، بازیگر می تواند با چرخیدن به دور صحنه نشان می دهد که زمان و مکان عوض شده است.
با استفاده از ساز هایی چون شیپور، طبل ، قره نی ، سنچ ، دهل ، و صداهای سوگواران در حال سینه زنی * زبان بازیگران:
تحریر کردن: زبان بازیگر به، زبان اولیاء و منظوم را گویند.
اشتولن خوانی: زبان بازیگر به، زبان اشقیاء و منثور انثی و با صدای بلند گویند.
تعریف چاووشی : گاه قبل از شروع تعزیه نوحه ها و روزه هایی به موضوع کربلا اجرا می شود.
5-نمایشهای شادی آور (تقلید) مانند: نمایش حسن کچل—نمایش بقال بازی – نمایش سیاه – نمایش تخت حوضی.
گونه های نمایش پر جنب و جوش مردم پسند و هیجان انگیز که منشاٌ آن از معرکه ها و کارهای بازیگر منفردی موسوم به دلقک ، نوروزی خوانها ، دسته های تمسخر میر نوروزی و بازیگران دوره گرد میباشد.
در اواخر صفویه و دوره ی زندیه پاتق این گونه نمایشها به قهوه خانه ها و مجالس شادی در منازل رفت.
* نمایش حسن کچل: جوانی فقیر که مرتب به خواستگاری دختر حاجی بازاری می رفت .
*نمایش بقال بازی: وضع و حال بقال ثروتمند ولی خسیس و نوکر گیج و حواس پرت او بنام نوروز.
* نمایش سیاه بازی : شخصیت مهم در نمایش ایران که با دوده صورتش را سیاه میکرد. به این صورت نشان میداد که جامعه در حق او بی عدالتی و اجحاف کرده است.
*نمایش تخت حوضی: تخت های چوبی روی حوضهای بزرگ قرار میگرفت و نمایش هایی با موضوع هجو و ریشخند به آداب و ظاهر سازی افراد طماع اجرا میشد.
6-نمایش عروسکی:شامل سه دسته هستند (نمایش عروسکی سایه – نمایش عروسکی نخی – نمایش عروسکی دستکش).
این نمایش دارای پیشینه کهن در ایران و سایر کشورها است که به دلیل قابل حمل بودن راحت ابزار و وسایل دائماٌ تغییر مکان میداد و در نهایت رواج زیادی پیداکرد.
* نمایش عروسکی سایه : عروسکی از تکه های چرم بریده می شد و در مقابل منبع نور به حرکت در می آمدند و در دیوار مقابل دیده می شدند.
* نمایش عروسکی نخی : عروسکهایی با حدود 30سانتیمتر ارتفاع و مفاصل حرکتیشان به نخ متصل است و توسط عروسک گردان به حرکت در می آید . مهمترین نمایش عروسکی نخی ، خیمه شب بازی یا شب بازی است. شبها در خیمه ای نمایش داده میشد ،عروسک گردان استاد نامیده میشد و از سوتی بنام صفیر استفاده میکرد جهت به زیر کردن صدا ، شخصیت اصلی نمایش مبارک است و موسیقی اصلی این نمایش توسط کمانچه و طمبک اجرا می شود.
*نمایش عروسکی دستکشی : در این نمایش عروسکها سر دارند اما بدنشان لیفه یا دستکش است و توسط دست عروسک را حرکت می دهند.
7- نمایش نوین در ایران :نمایش به شیوه ی امروزی از زمان ساخت اولین بنای تاٌتری توسط مزین الدوله نقاش باشی>> در دارالفنون شروع شد.
اولین نمایشها به نقلید از آثار اروپایی نوشته شده از جمله آثار: آخوندزاده و ملکوم خان ناظم الدوله. بعد از آن نمایشها از طریق ترجمه آثاری چون مولیر ، سپس نویسندگانی چون میرزا آقا تبریزی که نمایش نامه {طریقه ی حکومت زمان خان}را نوشت ،اجرا شده اند.
در اواخر دوره ی قاجار اولین شرکت نمایشی بنام فرهنگ در ایران تاٌسیس شد که نمایش های سیاسی و اقتصادی اجرا می شدند. بعد از آن شرکتی بنام تاٌتر ملی و سپس شرکت کمدی ایران ایجاد شد تا به امروز که شیوه های تلفیقی و نوآورانه را شاهد هستیم.
تعریف موسیقی: موسیقی هنری است که با استفاده از گزینش اصوات ویژه و ترکیب کردن به روی یکدیگر با استفاده از اصول و قوانین خود بیان مقصود می کند.
موسیقی به دو /2 شاخه ی (نظری و عملی) تقسیم می شود.
-- شاخه ی نظری آن شامل: اصول علمی و ریاضی .
-- شاخه ی عملی آن شامل: فنون هنر موسیقی است.
هنر موسیقی در مشرق زمین بیشتر ماهیتی ،آئینی داشته و جهت دعا و نیایش و نزدیک شدن به خدا به کار می رفته است.مثال: در موسیقی مراسم{ گاتا خوانی زرتشتیان}و موسیقی {خانقاه و سماء درویشان } تا موسیقی تعزیه و لحنهای متنوعی که در اذان و مناجات استفاده میشود. مثل اذان مرحوم موٌذن زاده اردبیلی که با لحن و آهنگی خاص در گوشه ی روح الارحواح و آواز بیات ترک خوانده شده و نیز دعا و مناجات استاد شجریان در مثنوی افشار و بخش عظیمی از موسیقی های نواحی ایران روح دینی کاملاٌ مشهود است.
موسیقی سنتی ایران دارای دو/2پیشینه پیش از اسلام و پس از اسلام تقسیم می شود.
شامل دوره های عیلامیان – مادها – پارسها و پارتها و ساسانیان می باشد.
الف) موسیقی در دوره عیلامیان:
این دوره کم ، تا حدود سده ی 8 قبل از میلاد شامل میشود . وجود آثار حجاری و مجسمه دلالت بر رواج موسیقی در این دوره دارد .از جمله این اسناد مهری است سنگی که از منطقه چغامیش بدست آمده 3500سال قبل از میلاد که تصویر یک چنگ نوازنده ی طبل ،بوق و نیز یک خواننده در آن دیده می شود . این مهر با این سازها و آوازها نشان از پیشرفت موسیقی در آن زمان و البته پیشینه کهن تر موسیقی دارد.
ب ) موسیقی در دوره مادها:
در دوره مادها نوعی موسیقی مذهبی رواج داشت که همان گات خوانی است که بخشی از اوستا است.
مهم ** مراسم گات خوانی به گونه ای آهنگین و نیایشی وار با ساز و آواز اجرا می شده است. این موسیقی هنوز در بین زرتشتیان وجود دارد که با آن گاهانی می گویند.
ج ) موسیقی دوره هخامنشی :( پارس ها 550تا330قبل از میلاد)
موسیقی در این دوره ها همانند دوره موسیقی مادها به شکل مذهبی رواج داشته است.همچنین در این دوره موسیقی رزم و بزم در این دوره ایجاد میشود . از مستنادات دوره هخامنشی می توان به کرنای فلزی و طویلی اشاره کرد که در موزه تخت جمشید نگهداری می شود.
د) موسیقی دوره اشکانی:
اسناد و آثار موجود در دوره اشکانی رواج موسیقی دراین دوره را نشان می دهد.در حفاریها ساتگین یا جام فلزی است که در بسا بدست آمده که در روی آن دو ساز دونای و چنگ دیده می شود.
مهم**ه) موسیقی در دوره ساسانی:
بیشتر اطلاعات بدست آمده از موسیقی این دوره مربوط به موسیقی درنازی است البته بی تردید موسیقی در میان مردم عادی نیز رواج داشته اما از آنجا که دربار پادشاهی محور اصلی به شمار می رفته شکلی مدون موسیقی در دربار و توسط موسیقیدانانی چون باربد و نکیسا ایجاد شده است.
بدلیل وجود تحریمهای دینی ، موسیقی کمرنگ و تغییر شکل داد و بیشتر جنبه ی علمی آن مورد برسی قرار گرفت.
اما به تدریج سازها و آوازها تکامت یافتند و موسیقی ایرانی زمینه ساز بیشتر موسیقیهای مشرق زمین ،غیر از هندوستان شد. موسیقی ایرانی بین قرنهای 4تا8 هجری قمری به اوج کمال علمی و عملی رسید.
دانشمندانی چون ابن سینا در کتاب شفا و فارابی در کتاب موسیقی کبیر در زمانی نزدیک به هزار سال قبل برای موسیقی رساله ی علمی نوشتند.
بخش علمی و نظری موسیقی در دوره ی صفوی رو به افول گذاشت اما بخش عملی حفظ شد .
در بناهایی مانند عالی قاپو برای ارائه موسیقی به نحوی خاص شاهد فضاهایی ، به اصطلاح تنگ بری هایی زیبا گفته می شود صورت گرفت.
طی قرنهای 12تا14 هجری قمری موسیقی مقامی (محلی) به موسیقی دستگاهی تغییر حالت داد و بر این اساس موسیقی دستگاهی تدوین جدیدی از موسیقی مقامی شد.
موسیقی ایرانی از تعداد بسیاری مقام کوچک و بزرگ تشکیل شده است که حفظ و آموزش آن بصورت شفاهی و سینه به سینه صورت گرفته است.
دراواخر دوره زند و اوایل دوره قاجار موسیقی شناسان ، مقامها را دسته بندی و به تعدادی دستگاه و آواز تقسیم کردند . که هر کدام خود در بردارنده ی گوشه است.
هفت دستگاه موسیقی ایرانی شامل:
شور – ماهور – همایون – نوا – صدا – چهارگاه – راست پنجگاه
پنج/5 آواز موسیقی ایرانی شامل:
آواز ابوعطا – دشتی – افشاری – بیات زند ( بیات ترک ) – بیات اصفهانی
مهم *** نخستین مدرسه موسیقی به سبک اروپایی در زمان ناصرالدین شاه توسط <<موسیو لومر فرانسوی>> بنیان نهاده شد.
حدود 50 سال بعد در سال 1328 روح اله خالقی هنرستان موسیقی ملی را برای احیا ی موسیقی ایران پایه گذاری کرد.
1- ضربی
2- زهی که خود شامل سه /3 ( زخمه ای – کمانی یا آرشه ای – مضرابی )
3- بادی
تعریف سازهای ضربی ( کوبه ای):
در این سازها نوت تولید نمی شود بلکه این سازها وظیفه حفظ وزن قطعات موسیقی را به عهده دارند.مانند دهل ، طبل ، تنبک ، دایره ، دف ، سنج ، نقاره
تعریف سازهای زهی- مضرابی :
در این سازها هر نت سیمی مخصوص درنظر گرفته شده و طبق همان کوک میشود.مانند سنتور ، چنگ ، قانون
تعریف سازهای زهی – زخمه ای :
شامل یک یا دو کاسه برای تشدید صدا و تعدادی سیم می باشد مانند تار ، سه تار ، دو تار ، تنبور
تعریف سازهای زهی – کمانی یا آرشه ای:
دراین سازها استخراج صدا از طریق چوب باریک و بلندی که موهایی به آن بسته و کشیده شده بنام کمان یا آرشه تولید میشود مانند کمانچه و قیچک
تعریف سازهای بادی:
سازهایی هستند که در آنها صدا از طریق هوای جاری در لوله های صوتی انجام می پذیرد مانند انواع نی ، سورنا ، کورنا ، نقیر ، شیپور ، گوزله ، نی انبان ، بالا بان
آقا علی اکبر فراهانی :
بزرگترین و معروف ترین نوازنده تار ، سه تار و استاد تار در دوره قاجار که ردیف موسیقی امروز ایران روایت این استاد بزرگ است.
نایب اسداله اصفهانی :
استاد مسلم نی نوازی و پایه گذار مکتب ردیف نی نوازی اصفهان
درویش خان :
نوازنده بلند مرتبه ی تار و سه تار و بنیانگذار جریان سازی در موسیقی ایران که ابتکار فرم پیش در آمد ، تلخیص ردیف قدما ، ایجاد شیوه ای لطیف در تار و سه تار نوازی ، ساخت آهنگ های مختلف ، تاٌسیس کلاس تعلیم موسیقی (جداگانه و ویژه ی خانمها) و اضافه کردن سیم ششم به تار از کارهای اوست.
ابوالحسن صبا :
برجسته ترین چهره موسیقی ایران در 70 سال گذشته و داشتن مهارت در تمام رشته های موسیقی ایرانی و سایر هنرها چون ساخت ساز ، نقاشی ، ادبیات و تاٌلیف دایره المعاف جامع از علم و عمل موسیقی ایرانی بود.
حبیب سماعی :
استاد تک نواز سنتور ، مهارت و خلاقیت در بداهه نوازی و بزرگترین سنتور نواز معاصر است.
علی اکبر شیدا :
پایه گذار اصلی تصنیف و ترانه به معنای امروزی و موسیقی را به زبان مردم نزدیک و در دسترس آنان قراد داد.
عارف قزوینی :
او از شاگردان شیدا بود و در زمان مشروطیت با غزل های خود به موفقیت مشروطه کمک کرد .تصنیفهای بسیار ساده و مردمی را می سرود.
افزایش شمار گردشگران موجب رونق یافتن کسب و کار-- افزایش درآمد شرکت ها و موسساتی-- عامل موثری در مقابله با فقر است و موجب افزایش درآمد-- کاهش بیکاری و رونق اقتصادی-- بهبود کیفیت زندگی مردم و افزایش رفاه اجتماعی-- تنظیم تراز پرداخت های بسیاری از کشورها به لحاظ ارزی میشود-- عنوان صنعت بدون دود-- نقش اقتصادی گردشگری-- بعد فرهنگی، قرابت و روابط فرهنگی ملل-- جنبه دینی در اسلام بر اهمیت سیر و سیاحت
الف )گردشگری درقدیم اروپا مسافرتهای اشراف و شاهزاده های جوان به نقاط مختلف برای آشنایی با شیوه های مختلف حکومت و زندگی مردم بود .
ب )در قرون وسطی در انحصار بازرگانان و دریا نوردان جهت تجارت بود. همچنین سفرهای زیارتی پیروان ادیان مختلف.
ج) در سده چهارده تا هفده ، بیشتر مسافرتها با هدف کسب دانش و تجربه انجام می شد.
د )درانقلاب صنعتی به موجب پدید آمدن ماشین ها ، قطار و کشتیها که با نیروی بخار کار می کردند و می توانستند افراد را به نقاط دور و با سرعت بالا برسانند .
-در اقطارعالم سفر کردن و شناخت.
- مسافرت برای تفریح و سرگرمی .
- سفری که در آن مسافر به مقصدی می رود و سپس به محل سکونت خود باز می گردد.
در تعریف فنی ، سه عنصر اساسی مد نظراست:
1-هدف سفر مانند تجارت ، دیدار با دوستان و آشنایان یا اهداف دیگر
2- بعد زمانی سفر که بیانگر حداقل و حداکثر زمان اقامت فرد در مقصد است
3-موقعیتهایی که مسافران ممکن است گردشگر محسوب شوند یا خیر ، مانند مسافران عبوری و گردشگران که اقامتشان در مقصد کمتر از 24 ساعت به طول انجامد .
تعریف اول ):گردشگر به کسی اطلاق می شود که برای سرگرمی و تفریح یا به قصد امور فرهنگی سفر می کند .
تعریف دوم ): کسی که در اقطار عالم بسیار سفر میکند(سیاح).
زمانی که انسان فارغ از مسائل کاری و شغلی مشخص می تواند به خودش برسد.
بهترین زمان اوقات فراغت : آن بخش از بیداری که انسان از تعهدات شغلی و کار مولد آزاد است و به طور دلخواه به استراحت، ترمیم قوا ، رفع خستگی جسمی و روحی میپردازد.
اوقات فراغت در زبان فرانسه (Loisir) در زبان انگلیسی(Leisure) در زبان آلمانی(Frezilt) می باشد
گروه اول)گردشگر: به قصد رضایت در سفرهای مختلف مانند درمان ، تجارت ،ورزش، و ....است.
گروه دوم) فعالین بازارگردشگری : به قصد در آمد و کسب وکار مانند تورها ، سازمان گردشگری و سازمانهای هواپیمایی.
گروه سوم) مدیران سازمانی: به قصد سازماندهی کارمندان جهت برگزاریهای سمینا ، همایش ، و ....
گروه چهارم) محل گردشگری : به جهت بازدید موزه ها ،اماکن تاریخی ، رویداد علمی،زیارت و ....
تورینست(Tourinst): واژه آن راکه ریشه ی یونانی ، اسپانیایی، فرانسوی و انگلیسی است میتوان بکار برد.
تعریف توریسم : متشکل از دو واژه تور یعنی (سفر،گشت،مسافرت،و سیاحت) و ایسم (یک مکتب ،یک ایدئولوژی ،یک تفکر) است. در واقع مکتبی که پایه ی فکری آن سیاحت و جهانگردی است.
معادل فارسی توریسم (جهانگردی) و معادل عربی توریسم(سیاحت) می باشد.
ارتباط بین گردشگری و اوقات فراغت:
بین ساعات کار افراد و اوقات فراغت رابطه ی معکوس و بین اوقات فراغت و توسعه گردشگری رابطه ی مستقیم وجود دارد. در واقع{ کاهش ساعات کار افزایش اوقات فراغت را به دنبال دارد و این افزایش خود زمینه مناسبی را برای افزایش تقاضای گردشگری فراهم می کند.}
انواع گردشگری:
1- گردشگری ماجراجویانه: انجام دادن کارهای متهورانه و خطر آفرین
2-گردشگری فرهنگی: هدف اصلی گردشگر دیدن جلوه های فرهنگی از قبیل مراسم ، رفتارها ، نمایشنامه ها، نمایشگاه ها و هنر و موسیقی آن است. برای مثال بازدید از موزه ها ،اماکن تاریخی
3-گردشگری طبیعت گردی: نوعی از گردشگری با انگیزه و هدف گرایش به طبیعت، که مستقیماً با منابع و جاذبه های طبیعی سروکار دارند.
4- گردشگری ورزشی: هر نوع مسافرتی که به منظور فعالیتهای ورزشی باشد و این مسافرتها ممکن است به صورت انفرادی یا دسته جمعی صورت گیرد .
5- گردشگری درمانی: این نوع شامل افراد و گروههایی هستند که برای استفاده از تغییر آب و هوا ( با هدف پزشکی و درمانی ) استفاده از آبهای معدنی ، گذران دوران نقاهت ، معالجه و نظایر آن اقدام به مسافرت می کنند .
6- گردشگری نوستالژی(خاطره انگیز):جهت تجدید خاطرات در ادوار و سفرهای گذشته در مکانی که حضور داشته اند.
7- گردشگری روستایی: گردشگری روستایی اغلب با گردشگری مزرعه شناخته می شود اما گردشگری روستایی مفهوم گسترده تری را شامل می شود که در برگیرنده مسیرهای ویژه طبیعت گردی ، مکانهای گردش دسته جمعی ، مراکز تفسیر و موزه های کشاورزی و مردم شناسی است.
8-گردشگری عشایری:حضور گردشگر در چادرها و کپرهای عشایری و تجربه زندگی ساده سالم که اغلب به شغل دامداری مشغولند وبه ییلاق و قشلاق میروند .
9-گردشگری شهری:جابجایی و سفر افراد به محیط شهری به جز محیط محل اقامت و زندگی خود.
10-گردشگری کسب و کار: سفرهایی که افراد برای شرکت در بازار و نمایشگاه های کالا و صنایع و یا سرکشی و بازدید تاسیسات و کارخانه ها و نظایر آن انجام می دهند در زمره این نوع از گردشگری است.
11-گردشگری علمی( اساتید و محققین): با هدفهای آموزشی ، تحقیقاتی و پژوهشی ، صورت می گیرد .
12- گردشگری مذهبی: یکی از رایج ترین اشکال جهانگردی در سراسر جهان است . جاذبه های مذهبی ، زیارتگاهها و اماکن مقدسه هر ساله تعداد زیادی از جهانگردان را به سوی خود جلب می کنند .
13-گردشگری مبتنی بر رویدادها : وقایعه ای که در یک نقطه از جهان(داخلی ویا خارجی) قرار است اتفاق بیفتد مانند ماه گرفتگی، گلاب گیری کاشان و ....
14-گردشگری برون مرزی : گردشگری توسط ساکنین یک کشور به مقصد سایر کشورها
15-گردشگری سیاسی: مسافرت به منظور شرکت در اجلاس و مجامع بین المللی ، کنگره ها و سمینارهای سیاسی ، جشنهای ملی و مذهبی ، مراسم ویژه سیاسی مانند تدفین رهبران و شخصیتهای سیاسی ، پیروزی رهبران احزاب و به حکومت رسیدن آنها و نظایر آن جهانگردی سیاسی خوانده می شود .
گونه شناسی گردشگران:
گردشگران انبوه سازمان یافته ) :
گردشگران به شدت وابسته به سازمانهای خدماتی مرتبط با صنعت گردشگری و تعطیلات برنامه ریزی شده و آماده هستند.
گردشگران انفرادی سازمان یافته):
از تسهیلات ویژه سیستم گردشگری استفاده می کنند و سعی می کنند تا حدامکان قبل از ترک خانه، برنامه سفرشان مشخص باشد.
گردشگران اکتشافی):
به دنبال مقاصد جدید و ناشناخته می
گردند. بیشتر علاقه دارند که مقصد خود را نه از طریق بروشورهای تبلیغاتی، بلکه از
درون مقالات و کتابهای مربوط به مسافرت پیدا کنند.
گردشگران آسانگرد):
در پی چیزهای نو و جدیدند و در این راه
هزینه ها و حتی سختی ها و خطرهای سفر را نیز متقبل می شوند.
گردشگران ماجراجو):
افرادی ورزیده و آموزش دیده و در پی کسب
تجارت نو و ملاقات با مردمان و زمین های جدیدند. سفر در زندگی آنها نقش مهمی دارد.
گردشگران محافظه کار):
کسانی که اعتماد به نفس لازم برای
سفرهای دشوار یا طولانی را ندارند. بیشتر تمایل دارند که تعطیلات را در سفرهای
داخلی دارای امنیت بگذرانند.
گردشگران رویایی):
اشتیاق زیادی به سفر و دیدار از مقاصدی
دارند که در شرایط عادی امکان ان وجود ندارد. تمایل دارند از نقشه ها برای سفر
استفاده کنند.
گردشگران مرفه):
عموماٌ افرادی ثروتمندند که اهمیت زیادی
برای تسهیلات و خدمات بیشتر در سفر می دهند.
گردشگران مقتصد:
این گروه برای کسب تجربه و اشنایی به اماکن جدید مسافرت نمی کنند بلکه از دیدن
انها روشی برای ارامش وتمدد اعصاب است. انها تمایلی به دادن هزینه بیشتر برای
تسهیلات و خدمات بهتر در سفر ندارند.
رویکردسازمانی—{تاکید بر عملکرد موسسات و سازمان های گردشگری که به صورت زیر مجموعه نظام مدیریت طبقه بندی شده اند}.
رویکرد تولیدی –{ مطالعه تولیدات صنعت گردشگری و چگونگی بازاریابی آن}
رویکرد تاریخی –{تاکید بر روند تکامل صنعت گردشگری و افت و خیزهای آن در گذشته }
رویکرد مدیریتی{ بررسی روند مدیریت سازمان های گردشگری، جهت پاسخ گویی به الگوهای متغیر تقاضا در جامعه.}
رویکرد اقتصادی { بررسی دیدگاهی اقتصادی درباره عوامل مختلف عرضه و تقاضاست ، بازده اقتصادی، میزان اشتغال و توازن پرداختها.}
رویکرد اجتماعی{برسی رفتارهای اجتماعی گردشگران،الگوهای مشارکت و تاٌثیر آن بر جامعه.}
رویکرد جغرافیایی{ بررسی مسائل مربوط به تاثیرات محیطی و فضاهای گردشگری در دامنه ی وسیع.}
رویکرد میان رشته ای{ بررسی علومی چون انسان شناسی – روان شناسی و علوم سیاسی به عنوان عواملی در درک وفرهنگ و دیگر ابعاد اجتماعی گردشگری.}
رویکرد سیستمی{ این رویکرد گردشگری را به عنوان مجموعه ای از عناصر و بخشهای مرتبط به هم می داند که به عنوان یک کل واحد در جهت تحقق اهدافی خاص حرکت می کند.}
عناصر
صنعت گردشگری:
حمل و نقل :
شبکه حمل و نقل، مبدا و مقصدگردشگری را
به هم متصل می کند.
انواع حمل و نقل بصورت : هوایی ، دریایی
، زمینی (جادهای ،ریلی ،مترو ) میباشد.
خدمات
گردشگران:
خدمات اقامتی، اصطلاحی است برای تهیه
تسهیلات خواب و استرحت، با محوریت تجاری که در صنعت گردشگری و مهمان یاری به کار
می رود.
* هتلداری یا اقامتی)
هتل که دارای تریا ، استخر ، فروشگاه ،رستوران ،سالنهای سمینار و جشن
*متل( در حاشیه های کمربندی شهرها که دارای ساختمان های یک و دو طبقه
ساخته میشود .دارای اتاقهای متعدد که هر اتاق دارای حمام و سرویس جداگانه می
باشد .
* مسافر خانه) ارزان
قیمت و کوچکند ، سرویش بهداشتی و آشپزخانه ی مشترک
دارند وبه علت رفت و آمد زیاد در مراکز شهرها قراردارند.
*زائرسراها) عموماٌ وابسته به
ارگانها و مراکز دولتی هستند ، مستقل و حداقل امکان ( فقط جای خواب )و پرداخت
هزینه با توجه به امکانات می باشد.
*اتاق و خانه های اجاره ای ( هزینه
پایین و برای خانواده های پر جمعیت مناسب است.
* پلاژ ( در مجموعه های تفریحی و سرگرمی هستند ،اتا قکها در سواحل دریا
، دارای امکانات محدود و بهداشتی مشترک.
* مجموعه مشارکتی زمانی ) واحد اقامتی مشتری دو هفته یا مدت
کوتاهی در یک آپارتمان به صورت اجاره بسر میبرد. مشتری امکان استفاده از خدمات
اقامتی ، مجتمعی را طی دوران معینی که گاه تا 30 سال نیز می رسد خریداری کرده است
و همینطور مشتریان دیگری همان فضا را خریداری و در اختیار دارند.
*کاروان ) مراکز تفریحی هستند که در سال 1930 برای اولین بار در کشور
انگلستان طراحی و اجرا شد.
* کمپین) استراحتگاه
های بین راهی در مناطق دیدنی و خوش آب و هوا و سرویس بهداشتی و استراحتگاه سر
پوشیده هستند.
تسهیلات واسطه ای:
عامل سفرگذاری ها و گشت پردازها است که حلقه
اتصال خدمات محصولات گردشگری به مصرف کنندگان محسوب می شوند.
جاذبه گردشگری:
برای جلب گردشگران از کشورها و مناطق
مختلف و با انگیزه متفاوت، وجود منابع و جاذبه هایی در مقصد ضروری است.
آثار گردشگری :
الف )آثار اقتصادی توسعه گردشگری :
آثار مثبت )افزایش عرضه نیروی
کار، افزایش استاندارهای زندگی، افزایش سرمایه گذاری، ایجاد اشتغال، افزایش میزان
دسترسی به امکانات و تسهیلات.
آثار منفی) -- افزایش تورم و
قیمت زمین،-- افزایش واردات،-- فصلی شدن تولید، مشکلات مربوط به وابستگی بیش از حد
به یک محصول،-- تأثیر نامطلوب برتراز پرداختها، هزینه‌های سنگین زیر ساخت‌ها،-- تأثیر
بر رشد بیش از اندازه نیروی کار شاغل در یک صنعت خدماتی با بهره‌وری پایین.
ب ) آثار اجتماعی – فرهنگی توسعه گردشگری:
آثار مثبت) -- تقویت ارزشها و سنن محلی در منطقه. -- افزایش غرور جامعه میزبان و تقویت روح همبستگی.-- تقویت شناخت و روابط بین الملل. -- توسعه مهارتهای برنامه ریزان. -- بهبود کیفیت زندگی-- افزایش امکانات تفریحی و سرگرمی-- بهبود کیفیت خدمات شهری -- بهبود کیفیت خدمات عمومی از بهداشت، پلیس و ...
آثار منفی
▪ افزایش ناهنجاری هایی مانند قمار، فحشا و....
▪ افزایش درخواست مردم بومی برای برخورداری از همه امکانات رفاهی و غذاهای وارداتی که گردشگران در استفاده از آنها افراط می کنند.
▪ افزایش تنش های نژادی به ویژه در مناطقی که تفاوت نژادی آشکاری میان گردشگر و میزبان وجود دارد.
رواج نگرش منفی نسبت به مشاغل مربوط به صنعت گردشگری.
▪ تولید صنایع دستی و هنری تقلبی، به منظور ارائه به گردشگرانی که قصد خرید سوغاتی و یادگاری دارند.
▪ از بین رفتن غرور و تعصب ملی و فرهنگی، اگر فرهنگ کشور میزبان از جانب بازدید کنندگان مورد تمسخر و بی حرمتی قرار گیرد.
▪ تغییرات خیلی سریع روش زندگی بومی، به سبب تهاجم فرهنگی گردشگران.
▪ افزایش نامحدود و نامتناسب کارگرانی با دستمزد پایین، که اغلب در هتل ها و رستوران ها به کارهای پست اشتغال دارند.
ج ) آثار محیطی توسعه گردشگری: احداث و بهبود زیر ساخت های منطقه ، محافظت از میراث باستانی، توسعه تسهیلات جدید.
عوامل بروز اثار گردشگری:
•
تعداد گردشگر و فعالیت هایی که برای تامین نیازهای این افراد هنگام مسافرت انجام
می شود وهمچنین چگونگی و زمان استفاده این افراد ازمکانهای مورد بازدید نقش مهمی
در ایجاد اثار گردشگری دارد.
• نوع فعالیتی که مسافر یا
گردشگر در مسیر یا مقصد انجام می دهد.
• نوع محیطی که تحت تاثیر قرار
می گیرد. محیط ها از نظر حساسیت و اسیب پذیری متفاوت اند.
• شیوه مدیریت و برنامه ریزی
برای گردشگران.
منشور جهانی اخلاقیات برای گردشگران:
اصل اول: در توسعه گردشگری باید درک دو جانبه ای بین گردشگران ومیزبانان وجود داشته باشد.
اصل دوم: گردشگری محملی است برای رشد وتکامل فردی وجمعی.
اصل سوم: گردشگری یکی از عوامل توسعه پایدار است.
اصل چهارم: گردشگری از میراث فرهنگی نوع بشر استفاده می کند وعاملی برای تقویت ان است.
اصل پنجم: گردشگری فعالیتی خیر خواهانه برای جوامع وکشورهای میزبان است.
اصل ششم: تعهد افراد ذی نفع به توسعه گردشگری.
اصل هفتم : حقوق گردشگری (همه انسانها حق گردشگری دارند)
اصل هشتم : ازادی جابه جایی گردشگران(گردشگران وبازدید کنندگان باید بتوانند در ممالک خود یا سایر کشور ها بدون محدویت یا تبعیض از اماکن و جاذبه های فرهنگی دیدن کنند)
اصل
نهم : حقوق کارکنان و کار افرینان صنعت گردشگری (حقوق پایه ودستمزد کارگران وسایر
شاغلان در فعالیت های مرتبط با گرشگری باید تحت نظارت و با تضمین دولت تعیین شود ;
زیرا بسیاری از صنعت مشاغل فصلی اند)
اصل دهم : ذی نفعان بخش خصوصی وعمومی بایددر توسعه گردشگری مشارکت داشته
باشند وبر اجرا واثر بخشی کاربرد این اصول نظارت کنند همچنین در توسعه
گردشگری باید نقش نهاد های بین المللی به خصوص سازمان جهانی گردشگری را شناسایی
کنند.
فرهنگ وگرشگری :
رفتار هایی از
جمله سیر و سفر –تحرک و جابه جایی برای دیدن – شنیدن واحساس کردن انچه تا حال تجربه
نکرده یا به ان علاقه مند نبوده ایم خصیصه هایی مانند سایر رفتارهای اویند که
ماهیت فرهنگی دارد به این معنی که انگیزه ها – اهداف و رفتارها گردشگران و میزبانان
با توجه به فرهنگی که به ان تعلق دارند از جامعه ای به جامعه دیگر متفاوت است.به بیان دیگر گردشگری پاسخی به نیاز
فطرت جست وجو گرانسان به کشف اسرار زندگی گذشتگان است.
محصولات فرهنگی :
با وجود رشد تقاضای گردشگری فرهنگی شواهدی دال بر هدایت هین تقاضا به وسیله عرضه
وجود دارد. بر اساس گزارش کنوانسیون میراث فرهنگی و طبیعی (یونسکو) تعداد مکان های
فرهنگی وطبیعی فهرست شده در حال افزایشند.
با وجود رشد جهانی مکان های میراث فرهنگی فهرست ثبت شده نشان می دهد که بیشتر انها
متعلق به اروپایند به طوری که در سال 1984 سهم اروپا از این مکان ها 6/41 درصد و
در سال 1994 معادل 56درصد بوده است.
در سال های اخیر موانعی در راه توسعه موفقیت امیز این بازار وجود داشته
است.کمیسیون گردشگری کانادا تعدادی از این موانع را به شرح زیر اعلام کرده است :
موانع توسعه بازار گردشگری
1.
فقدان اگاهی دو جانبه .
2. فقدان پیوند های رسمی .
3. توجه ناکافی به نقش گردشگری فرهنگی.
4. نااگاهی از اثار ومنافع اقتصادی گردشگری.
5. فقدان منابع فرهنگی.
6. فقدان نیروهای متخصص.
7. مشکل دوری مسافت وسختی دسترسی به مکان های فرهنگی.
8. فقدان محصولات اماده.
9. نبود راهبرد مناسب برای توسعه گردشگری فرهنگی و فقدان هدایت
ملی.
منشور بین المللی گردشگری فرهنگی :
اصل1: از انجا
که گردشگری داخلی در زمره مهمترین بستر های تبادل فرهنگی است حفاظت از محیط زیست باید غرصت
های مسئولانه وهدایت شده هی را به منظور کسب تجربه وشناخت دست اول از میراث و
فرهنگ ان جامعه برای اعضای جامعه میزبان و بازدیدکنندگان فراهم کند .
اصل 2: رابطه بین مکان های میراث فرهنگی و گردشگری( هدایت مکانها) رابطه ای پویاست وممکن است شامل ارزشهای متضاد شود .این رابطه
باید به شیوه ای پایدار برای نسل امروز و فردا هدایت شود.
اصل3: برنامه ریزی برای حفظ ونگهداری مکانهای
میراث وهمچنین
برنامه های ترویج گردشگری باید بازدیدی ارزشمند- رضایت بخش و
دلپذیر را برای گردشگر تضمین می کند.
اصل4: ( مشارکت مردم در حفظ و نگهداری )جوامع میزبان و مردم بومی باید در
برنامه ریزی های توسعه گردشگری وحفاظت ونگهداری میراث مشارکت داشته باشند.
اصل5: فعالیت های گردشگری وحفظ و نگهداری منابع باید به نفع جامعه میزبان باشد.
اصل6: برنامه های ارتقای گردشگری باید خصوصیات
طبیعی ومیراث را حفظ وتقویت
کند.
عوامل انگیزاننده گردشگران:
1.انگیزاننده های جسمانی، روحی و
فیزیکی: این انگیزه ها مربوط به سلامت جسمی افراد وشامل فعالیت های ورزشی وفیزیکی
است.(جسمی ، روحی ، سلامتی)
2.انگیزاننده های فرهنگی: تمایل به شناخت
جوامع و فرهنگ های دیگر و
آشنایی با آداب و رسوم و سایر آدیان و
مذاهب یکی از انگیزه های مهم
گردشگران است که در
سال های اخیر در کانون توجه جهانیان قرار گرفته است. ( تمایل به شناخت فرهنگ ادیان و مذاهب)
3.انگیزاننده های ارتباطی: دیدار از اقوام - خویشان و دوستان از جمله
انگیزاننده های با سابقه گردشگری است. (ارتباط با اقوام و
دوستان)
4.انگیزاننده های شان و منزلت
اجتماعی:یکی از نیاز های انسان که در نظریه های انگیزشی نیز به ان اشاره شده منزلت
اجتماعی است. این عامل انگیزه برخی از سفر هااز جمله شرکت در گرده هماییها یا
نمایشگاه های بین المللی است.( شاٌن و منزلت اجتماعی)
اهداف گردشگران:
1- مسافرت برای تفریح 2- مسافرت برای تجارت و بازرگانی 3- سایر مسافران (در تقسیم
بندی سازمان جهانی گردشگری به کسانی اطلاق می شود که با هدف دیدار دوستان و بستگان –
برای درمان –
شرکت در مراسم مذهبی و...
سفر می کنند.
مدیریت بازاریابی گردشگری :
تعریف بازاریابی : فرایندی اجتماعی
ومدیریتی که طی ان افراد وگروه ها نیازمندی هایشان را از طریق مبادله کالاها
وخدمات با یکدیگر براورده می سازند.( رفع نیازاجتماعی + مدیریتی از طریق مبادله
کالاها وخدمات)
چند ویژگی کلیدی بازاریابی :
1. ناملموس بودن : یعنی کالاهایی که به
طور مستقیم قابل رویت – احساس ویا آزمایش برای خرید وفروش نیستند.
2. تفکیک نا پذیری : یعنی هم زمان بودن تولید ومصرف خدمات گردشگری .
3. تغییر ناپذیری : خدمات گردشگری در هر تعامل تولید/ مصرف,تغییر ناپذیری زیادی
دارند;برای مثال صرف یک وعده غذا در یک رستوران تحت تاثیر عوامل انسانی متعدد از
جمله روحیه و انتظارات میزبان ومهمان هنگام عرضه ودریافت خدمت مورد نظر قرار دارد
.
4. ناپایداری : محصولات گردشگری را نمی توان امروزتولید وبرای مصرف در زمانی دیگر
ذخیره کرد .
5. فقدان مالکیت : مشتری هنگام خرید یک خدمت به تسهیلات و مطلوبیتی دست می یابد.او
در پایان معامله هرگز مالک چیزی نمی شود . خرید ومصرف خدمات اغلب موجب احساس رضایت
فرد می شوند وبرخلاف خرید کالاهای
فیزیکی نمی توان خدمات را نگهداری کرد وبه دیگران نشان داد.
ویژگیهای خاص خدمات گردشگری :
1. گردشگری نسبت
به سایر خدمات بیشتر از
طریق عرضه هدایت
می شود. معمولاً ( برنامه
ریزی بازاریابی از پایین به بالا )صورت می گیرد ; به
این ترتیب که تجزیه و تحلیل ها از سطح مشتریان آغاز می شود , سپس بازار و محیط بررسی می شوند و آنگاه
برنامه بازاریابی طرح ریزی می شود , اما در بازاریابی گردشگری عکس این الگو ( برنامه ریزی از بالا یه پایین )عمل
می شود .
2. محصول گردشگری با مشارکت عرضه کنندگان مختلف تولید می شود.(
هتل،بازار،رستوران،اماکن) گردشگری اغلب محصولی ترکیبی دارد که تولید آن مستلزم
همکاری و مشارکت بخشها و سازمانهای مختلف است.
3. محصول گردشگری در یک دوره زمانی و طی مراحل مختلف تجربه می شود و همین امر ارزیابی آن را دشوار و پیچیده می کند.
4. محصول گردشگری برای مصرف کنندگان آن پرمخاطره است.
برای مردم تصمیم گیری در مورد گذراندن تعطیلات بسیار مهم است ; زیرا باید مشکلات
احتمالی مختلف را در نظر بگیرند . هر گونه پیش بیبنی نادرست در خصوص مقصد سفر باعث
اتلاف منابعی می شود که در این راه صرف می کنند. هزینه های فرصتی یک تعطیلات نا مناسب جبران ناپذیر است.
5. بخشی از محصول گردشگری مبتنی بر
رویاها
و امیال شخصی مصرف کنندگان است . مصرف خدماتی مانند خدمات بانکی , بهداشتی یا تعمیر خودرو به دلایل منطقی یا
کارکردی صورت می گیرد.
6. صنعت گردشگری نسبت به نیروهای بیرونی که خارج
از کنترل عرضه کنندگان هستند , آسیب پذیر و شکننده اند
.
بخش بندی بازارگردشکری :
یکی از روش های شناخت بازار گردشگری و
پیش بینی رفتار مشتریان , بخش بندی بازار است.
بازار را می توان به اشکال و با معیارهای مختلف بخش بندی کرد. هر بخش بازار معرف
افرادی با خصوصیات و نیازهای متفاوت است. بر اساس این معیارها , هر بخش به زیر
مجموعه های کوچکتر تقسیم می شود.
بازار گردشگری به طرق مختلف قابل بخش بندی است. برای مثال می توان به بخش های زیر
اشاره کرد :
بخش بندی بازار گردشگری
1-
ملیت یا خاستگاه فرهنگی .
2- جنسیت .
3- مرحله زندگی.
4- موقعیت یا طبقه اجتماعی .
5- ویژگی های روحی – روانی .
6- انگیزش و علاقه مندیها .
7- روش مسافرت و مسافت طی شده برای سفر.
پژوهش
در گردشگری :
پژوهش را می توان تلاش منظم و سازمان یافته برای بررسی مسئله ای خاص که به یک راه
حل نیاز دارد توصیف کرد. این فرایند شامل گامهایی است که طراحی و پیگیری می شوند
تا پاسخ هایی برای مسئله مورد نظر به دست آید.
پژوهش در صنعت گردشگری عبارت است از بررسی مسائل مربوط به سفر و گردشگری به صورتی
منظم و منطقی که ممکن است مراحل مختلف پیش از سفر , حین مسافرت و بعد از آن ,
همچنین امکانات , تسهیلات و برنامه ریزیهای مربوط را در بر گیرد.
پژوهش ابزاری است که بخش عمومی و خصوصی از آن برای شناخت جنبه های مختلف گردشگری
از جمله این موارد استفاده می کنند :
• تهیه اطلاعات برای برنامه ریزی و مدیریت در سطوح محلی , منطقه
ای, ملی یا بین المللی;
• تهیه اطلاعاتی در مورد تاثیرات اجتماعی , فرهنگی, زیست محیطی
و اقتصادی گردشگری;
• شناسایی انگیزه ها, نیازها, انتظارات و میزان رضایت گردشگران
از خدمات گردشگری;
• مقایسه عملکردهای صنعت گردشگری در مقاطع زمانی مختلف;
• ارزیابی فعالیت های گردشگری و پیامد های مختلف آن برای
متولیان این صنعت و دولت;
1. جاذبه های گردشگری : نیازهای اطلاعاتی این بخش عبارت اند از :
• ترسیم سیمای مقصد .
• تعیین کیفیت خدماتی که کارکنان به گردشگران عرضه می کنند .
• طرح الگوهای بازدید گردشگران از جاذبه ها .
• تعیین ویژگی بازارهای هدف فعلی و بالقوه گردشگری.
• ارزیابی آثار اجتماعی, فرهنگی,زیست محیطی و اقتصادی فعالیت
های گردشگری در مقصد.
• تعیین موقعیت محصول گردشگری بر اساس مدل چرخه حیات.
• تعیین راهبردهایی برای برنامه ریزی و بازاریابی محصول گردشگری
در آینده.
2. بخش حمل و نقل : یکی از بخش های گسترده و بسیار تاثیرگذار در صنعت گردشگری حمل
و نقل است که به مجموعه اطلاعات متنوعی نیاز دارد; از جمله :
• توسعه و ارزیابی راهبرد های قیمت گذاری .
• تعیین کشش تقاضا, درامد و کشش قیمت ها.
• داده های در مورد کنترل کیفیت .
• شناسایی بازارهای هدف .
• پیش بینی نیازهای آینده بخش حمل و نقل.
• مدیریت مسائل در این بخش.
3. بخش مهمان داری : فعالیت های بخش مهمان یاری در جهت تامین غذا, مواد آشامیدنی و
اقامتگاه است.
این بخش اطلاعات تخصصی و گسترده ای لازم دارد که برخی از آنها عبارتند از :
• ارزیابی نیازهای مشتری با توجه به کیفیت خدمات و تسهیلاتی که
عرضه می شود.
• اطلاعاتی راجع به مسائل تامین و ایمنی.
• بررسی سیاست های مدیریت.
• دولت.
4. گردشگران : بخشی دیگر از نیازهای اطلاعانی صنعت گردشگری از جمله مواردی که در
پی می آید مربوط به گردشگران است :
• گونه شناسی گردشگران یک منطقه و بخش بندی بازار.
• شناسایی و درک انگیزه های گردشگران به منظور تامین نیازهای
آنها و برنامه ریزی برای توسعه فضای گردشگری منطقه.
5. جامعه میزبان : در بهترین شرایط , اگر جامعه میزبان پذیرای گردشگران نباشد و
احساس خوشایندی از حضور مهمانها نداشته باشد, برنامه های توسعه گردشگری توفیقی
حاصل نمی کنند. بنابراین باید تمهیداتد لازم برای جلب نظر ساکنان محل اندیشیده
شود. تامین این منظور مستلزم دو دسته فعالیت های پژوهشی است :
• پژوهش هایی در مورد مشارکت جامعه میزبان در برنامه های توسعه
گردشگری;
• پژوهش هایی در مورد تاثیرات گردشگری در جامعه میزبان و بررسی
دیدگاه ساکنان.
6. محیط : چنین پژوهشی باید مشتمل بر این موارد باشد .
• شناسایی روشهای حفاظت و صیانت از محیط.
• نظارت بر آثار محیطی و راهبردهای حفاظتی.
• تعیین ارزشهای اقتصادی مربوط به عناصر محیطی.
گردشگری در قرن بیست و یکم :
با ورود به هزاره جدید صنعت گردشگری نیز عصری نوین را آغاز کرده است و با وجود
مشکلات متعددی که در پیش دارد , انتظار این است که در سیستم اقتصادی جهانی بیش از
پیش بر اهمیت آن افزوده شود ، لذا سیاست گذاران باید پیوسته به مسائل اصولی یا زیر
بنایی در مورد رشد , جهت و آثار این صنعت در آینده توجه کنند .
چند عامل موثر بر توسعه گردشگری امروز , که در هدایت آینده آن نیز باید مد نظر
قرار گیرد , عبارتند از :
1. رشد درامدهای واقعی.
2. افزایش اوقات فراغت .
3. افزایش توان مالی افراد .
4. صلح بین ملتها .
5.توسعه بازارهای پولی بین المللی.
6-افزایش سرعت دسترسی وسیع به حمل و نقل
عمومی و گسترش دسترسی به شبکه حمل و نقل بخش خصوصی .
گردشگری
پایدار و آینده :
هر چند امکان دارد مزایای حاصل از رشد
اقتصادی چشمگیر باشند اگر به محیط و منابع انسانی که پایه و اساس رشدند توجه نشود
این مزایا دوام نخواهد یافت. در حالی که دنیا به عصری جدید وارد می شود
, این مسئله بسیار روشن است که پدیده پایداری آرمان نیست بلکه ضرورت است.
به هر حال در قرن کنونی گردشگری تغییراتی را برای بسیاری از محیط ها به همراه
خواهد داشت که میزان این تغیییرات و آثار مثبت و منفی آن در آینده تا حد زیادی به
ارزش های حاکم بر جوامع و نوع قضاوت ها در آن زمان بستگی خواهد داشت .