جزوه سازمان ها و مراکز فرهنگی- استاد خوشنویس

جزوه سازمان ها و مراکز فرهنگی

تعریف سازمان:

مجموعه ای هدفمند که پیرو یک نظام کار میکندو دارای مرزها و حدودی است که آن را از محیط خود خارج میکند. یک نهاد مستقل که مآموریت خاص دارد و میتواند با نیت انتفاعی و غیر انتفاعی باشد. دارای ماهیتی اجتماعی است که افراد برای رسیدن به هدفی مشترک از طریق تقسیم کار و وظایف و ...با هم همکاری مینمایند.

انواع سازمان ها:

الف )سازمانهای انتفاعی و غیر انتفاعی :

* سازمانهای انتفاعی : سازمانهایی که با هدف کسب سود  تشکیل میشوند.مانند موسسه های تجاری و خصوصی

* سازمانهای غیر انتفاعی : سازمانهایی که معمولآ با هدف غیر از کسب سود مثل اهداف اجتماعی ، فرهنگی ، مذهبی و سیاسی تشکیل میشوند.مانند موسسه های خیریه و ...

ب ) سازمانهای تولیدی و خدماتی :

* سازمانهای تولیدی : سازمانهایی که از مواد خام یا اولیه برای تولید کالاها استفاده میکنند.مانند کارخانه های تولیدی کفش و ...

* سازمانهای خدماتی : سازمانهایی که خدمات ارائه میدهند اگر چه معمولآ این خدمات محسوس نیست و از لحاظ فیزیکی قابل اندازه گیری نیست .مانند خدمات رفاهی و مالی و ...

سازمانها از نظر مالکیت به سه/3دسته تقسیم میشوند.:

  الف )سازمانهای دولتی :به سازمانهایی که تحت امر یک دولت(دولت مرکزی) به منظور فعالیتی معین ایجاد و دارای مآموریتهای دائم یا موقت هستند.بودجه کاملآ دولتی ،طبق مصوبات قانونی دارند و توسط دولت کنترل میشود.مانند وزارت خانه ها و سازمانهای تابعه

ب)سازمانهای خصوصی یا تجاری:توسط اشخاص غیر دولتی اداره و کنترل میشود و بودجه آن بصورت شخصی  با هدف کسب سود و منافع شخصی تآمین میشود.

 ج)سازمانهای غیر دولتی : یک سازمان داوطلبانه بر اساس زمینه ای ایدئولوژیک با مقاصد کاملآ یا بعضآ بشر دوستانه تشکیل شده و از لحاظ قانونی از دولت ها و یا سایر نهاد ها مستقل هستند. بامشارکت مردم و گروههای داوطلب ابتدا در محله و منطقه ایجاد و شروع به فعالیت مینمایند و میتوانند بصورت تشکل هایی دارای روابط بین الملل و جهانی مطرح باشند. در بسیاری از کشورها به این سازمانها به عنوان رکنی از جامعه مدنی نگاه میشود.

اهداف  و ویژگیهای هر سازمان

1-   استراتژی : هر سازمان برای خود مآموریت یا هدف ویژای دارد.

2-   مسیر راه : هر سازمان ساختار فیزیکی و منطقی است و از بخش های مختلف تشکیل شده است.

3-   منابع : هر سازمان دارای منابع مالی برای خود میباشد

4-   وابسته به اطلاعات: هر سازمان برای مدیریت و تصمیم گیری وابسته به اطلاعات هستند.

5-    هر سازمان نیازمند به مدیریت و درون خود هیئت حاکمه مستقل و برای بقا وابسته به دیگر سازمانها میباشند.

تعریف سازمان های فرهنگی

سازمان های رسمی و عمدتآ دولتی یا وابسته به دولت که در زمینه سیاست گذاری ، برنامه ریزی ، هدایت و نظارت بر آفرینش و ارائه محصولات فرهنگی و یا انجام مطالعات فرهنگی فعالیت میکنند و با عملکرد خود ، فرهنگ عمومی جامعه را اصلاح ،هدایت و متآثر می سازند.(حبیبی-1378)

تعریف فرهنگ:

به مجموعه در هم تافته ای از اعتقادات ، آداب و رسوم ، اخلاقیات و ...که افراد جامعه از آن تبعیت می کنند و از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود

انواع فرهنگ :

الف) فرهنگ مادی-----    محسوس و ملموس است مانند:شهرها ،بناها،اشیاء.

ب) فرهنگ غیر مادی (معنوی)----     نامحسوس ،ناملموس و جنبه ی کیفی داردشامل ارزشهای فرهنگی- هنجارهای فرهنگی (زبان-اعتقادات- آداب ورسوم.قوانین ) –نماد – باورها

تعریف ارزشهای فرهنگی :

 احساسات ریشه دار و عمیقی است که اعضای جامعه برآن شریک اند . این رزشها ، اعمال و رفتار جامعه را تعیین می کند . مثال : هر جامعه ای برای زندگی خانوادگی مثل موازین دینی . در بعد عملی خود شامل هنجار ها(شیوه های متداول در جامعه) و ناهنجاریها(شیوه های غیر متداول در جامعه) میباشد.

{ واژه نابهنجار در برابر بهنجار "Normal" قرار دارد. فرد بهنجار کسی است که با خود، محیط پیرامون و انتظارات محیطش همسازی داشته باشد. به‌عبارت دیگر کسانی که با جامعه همنوا باشند بهنجار شمرده می‌شوند و آنانی که همنوایی ندارند نابهنجار نام می‌گیرند.}

تعریف نماد :

نماد (که مَظهَر و سَمبُل هم نامیده شده) نشانهای است که نشانگر یک اندیشه، شیء، مفهوم، چگونگی و جز اینها می‌تواند باشد.

تعریف باور:

باورها یا عقیده‌ها، اندیشه‌هایی هستند که فرد به درستی و حقانیت آن‌ها اعتقاد دارد.

تعریف خرافات:

 جمع واژه عربی خرافه  است .معتقدات ، باورها یاانجام کارهایی که هیچگونه ریشه عقلانی ندارند. خرافات به اسطوره ها و پیشگویی ها مربوط می شوند . بعضی از معتقدات و آداب و رسوم همگانی مانند اعتقاد به نظر زدن یا اثر طلسم ها در بیشتر دوره های تاریخی و در اکثر نقاط جهان وجود داشته و دارد . پاره ای خرافات هم ممکن است مختص یک کشور ، منطقه یا دهکده ویا حتی گروه و خانواده خاصی باشد .

تعریف انتقال فرهنگی:

 فرایندی است که آن بوسیله، فرهنگ از طریق آموزش از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود. فرهنگ را به طریق زیستی نمی‌توان به ارث برد. هر نسلی فرهنگ خویش را می‌آموزد و سپس آن را، همراه با تغییراتی که در عصر خود حاصل شده، به نسل بعد از خود می‌آموزاند.

  انتقال فرهنگی، تداوم فرهنگ را امکان‌پذیر می‌سازد. در واقع تا زمانی که عوامل تغییر و دگرگونی فرهنگ، قوی و قدرتمند نباشند، اعضای جامعه در برابر دگرگونی فرهنگ مقاومت و مخالفت می‌کنند. برای مثال در هر فرهنگی، شیوه خاصی برای لباس پوشیدن وجود دارد. فقط هنگامی این شیوه دستخوش تغییر می‌گردد که تحت تأثیر عوامل فرهنگی نو و جدید (نوآوری فرهنگی) قرار گیرد و از طرف اکثریت جامعه مورد پذیرش قرار گیرد.

اشاعه فرهنگی :

 اشاعه فرهنگی به مجموعه تأثیرات فرهنگی گفته می شود که در غیاث فرهنگی جامعه دیگر با یکدیگر در حالت تأثیرپذیری و تأثیر گذاری می باشد.

انباشت فرهنگی:

 انباشت فرهنگی، زمانی روی می‌دهد که طی یک دوره معین چیزهای افزوده شده به فرهنگ بیش از چیزهایی باشد که طرد می­گردند. حتی در حالتی که در یک حوزه فرهنگی علاوه بر فرهنگ موجود جنبه هائی از فرهنگ سایر جوامع نیز افزوده شود، بدون آنکه جنبه‌هایی از فرهنگ موجود حذف شود، انباشت فرهنگی صورت گرفته است. عناصر جدید از طریق ابداع، اکتشاف و یا اقتباس بر عناصر موجود افزوده می‌شود.:

تعریف ضربه فرهنگی :

 فردی که تحت تأثیر محیط فرهنگی بیگانه است و بین مردمی زندگی    می کند که در باورهای اساسی خود با او وجه مشترکی ندارد دچار ضربه فرهنگی می شود

 تعریف قوم مداری :

 قوم مداری گرایشی است که برحسب آن افراد جامعه فرهنگ خود را برتر از فرهنگ دیگران می پندارند. عادتها و سنتها ،غالباً ما را با استفاده از وجهه نظرهای اجتماعی ریشه دار، به قوم مداری ترغیب می کنند.به این ترتیب هنگامی که اعضای یک گروه در باره دیگران به داوری می نشیند.

تعریف گسست فرهنگی :

 فراموش کردن مسائل فرهنگی یعنی عدم انتقال  فرهنگ از نسلی به نسل دیگر را گویند. مفهوم شکاف نسلی به عنوان رایج ترین مفهوم و مسئله اجتماعی تعیین شده است .

 تعریف پس افتادگی فرهنگی :

 برخی بر این عقیده اند که دگرگونی معمولاً تنها در فرهنگ مادی رخ می دهد. در حالیکه مردم احتمالاً دگرگونی در تکنولوژی (بخش مادی فرهنگ) را به آسانی می پذیرند، کمتر احتمال میرود که هنجارها، ارزشها، باور داشتها سازمان اجتماعی شان را تعدیل کنند. در نتیجه این ناهماهنگی، تاخر (واپسماندگی) فرهنگی است زیراعناصر غیر مادی فرهنگ نمی توانند پا به پای عناصر مادی آن دگرگون شوند وپیش روند.

تعریف فعالیت فرهنگی  یا  هدف سازمان های فرهنگی  ( حوزه های فرهنگی):

فعالیتی که حول تولید ،به کار گیری ، انتقال ، استفاده و مصرف معانی و نمادها و شکل دادن ، تغییر و ارتقای روحی و معنوی افراد،تقویت و توسعه ارزشها و دانش های جامعه  شکل میگیرد. مانند

 فعالیت مذهبی :انواع اجتماعات مذهبی یا مسافرت های مذهبی یا خرید کالای  فرهنگی مذهبی (کتب و نوار صوتی و ...)

 فعالیت اجتماعی: که حول محور تعامل و رابطه با دیگران غیر از نیازهای مادی و اقتصادی شکل میگیرد.

فعالیت ورزشی : که بصورت فردی جهت باز تولید انرژی هدر رفته در زمان کا ر و بابت سلامتی جسم و روان و گروهی که در آن مجموعه ای از روابط و تعامل ها شکل میگیرد.

فعالیت تفریحی : فعالیتی جسمی و ذهنی جهت شادابی و سرگرمی در زمان اوغات فراغت فرد.

فعالیت هنری و دستی: فعالیتی که تخیل و تجسم اساس ان است و نتیجه این نوع فعالیتها پرورش ذوقیات میباشد.

فعالیت رسانه ای : فعالیتی در رابطه با شرکت و تهیه برنامه های صوتی و نوشتاری مانند رادیو و تلویزیون ، مطبوعات ،کتاب ، سینما ، تئاتر و بهره برداری از خدمات ارائه شده توسط ابزار و وسایل مذکور(وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی -1382)

تعریف آموزش :

تعریف اول :کسب آگاهی و دانش ، کاهش جهالت ، پرورش استعداد ، پاسخ به سوالات ذهنی

 تعریف دوم :(آموزش تجربه‌ای است مبتنی بر یادگیری و به‌منظور ایجاد تغییرات نسبتا پایدار در فرد، تا او را قادر به انجام کار و بهبود بخشی توانایی‌ها، تغییر مهارت‌ها، دانش، نگرش و رفتار اجتماعی نماید.)

نهادهایی که آموزش را زیر نظر دارند :

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری: وزارت خانه رسمی و دولنی است ، وظایف برنامه ریزی، حمایت و پشتیبانی، ارزیابی و نظارت، بررسی و تدوین سیاست‌ها و اولویت‌های راهبردی در حوزه‌های تحقیقات و فناوری به عهده دارد.

 وزارت آموزش عالی :که غیر دولتی و غیر انتفاعی است.

انواع آموزش :

1-   آموزش رسمی:در چارچوب درسی آموزشی یکسان تدریس میشود و به دریافت مدرک تحصیلی منتهی میشود.

2-   آموزش غیر رسمی : نوعی از آموزش که منجر به دریافت مدرک تحصیلی و گواهی نامه نمیشود ،چارچوب و غالب خاصی ندارد  مانند آموزش ارتباط جمعی و یا آموزش زندگی

تاریخچه آموزش :

 - در قدیمی ترین مرحله ،جامعه فاقد هرگونه نظام آموزشی رسمی بود.

- در مرحله دوم ،نظام آموزشی ساده بصورت مدرسه به وجود آمد.

- در مرحله سوم تفکیک اموزش به سطح مقدماتی و عالی در نظام آموزشی تببین شد.

کارکردهای آموزش

1-   انتقال فرهنگ: فرایندی که فرهنگ از طریق آموزش از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود

2-   جامعه پذیری: فرایندی اطلاق می‌شود که به موجب آن افراد ویژگی‌هایی را که شایسته عضویت آن‌ها در جامعه است را کسب می‌کنند

3-   تربیت حرفه ای و تخصصی: فرآیندی که موجب مهارت و توانایی جهت احراز شغل‘ حرفه و کسب و کار  به فرد یا افراد می شود .

4-   انتظام اجتماعی: با آموزش در جامعه ناخوداگاه نظم در جامعه بوجود می آمورد.(اموزش بستن کمربند ایمنی)

5-   یگانگی اجتماعی : همه ی افراد در جامعه با هم هم دست و یکی شوند.(گستره همگانی )

نظریه یورگن هابر ماس در مورد گستره همگانی :

افراد در حوزه عمومی از طریق مفاهمه و استدلال و در شرایطی عاری از هر گونه فشار، اضطرار یا اجبار دورنی یا بیرونی و بر مبنای آزادی و آگاهی تعاملی و در شرایط برابر برای تمام طرف‌های مشارکت‌کننده در حوزه سیاست و اجتماع ، مجموعه‌ای از رفتارها، مواضع و جهت‌گیری‌های ارزشی و هنجاری را تولید می‌کنند که در نهایت به‌صورت ابزاری مؤثر برای اثرگذاردن بر رفتار و عملکرد دولت به‌ویژه در عقلانی کردن قدرت دولتی عمل می‌کنند. حداقل تصور از این حوزه همان بحث آزاد و باز بوده که در آن تصمیم‌گیری به‌وسیله استدلال عقلانی صورت می‌پذیرد

به نظر هابرماس گستره همگانی خاستگاه افکارعمومی است. گستره همگانی میانجی فضای خصوصی و فضای عمومی است و هرچه آزادتر و فکورانه تر باشد مناسبات اجتماعی خردورزانه تر و انسانی تر خواهد بود. به‌عبارت دیگر گستره همگانی فضای اظهارنظر، مکالمه و بحث چارچوبی در مسایل همگانی به‌صورتی است که هر کس بالقوه حق و قدرت شرکت در این فضا را دارد و هیچ کس را امتیازی نسبت به دیگران در این فضا نیست.

فعالیتهای فرهنگی

فعالیتهای فرهنگی به تغییر ،تقویت و یا توسعه ی ارزشها ،بینشها و دانشهای جامعه منتج میشود که دارای اهداف ذیل است :

1-   ضامن منافع اکثریت و آزادی بیان

2-   دسترسی به کالاهای فرهنگی

3-   مشارکت در فعالیتهای فرهنگی برای تمامی گروههای جامعه

4-   ارتقای خلاقیتهای فردی و گروهی در جامعه

5-   تعدیل بی عدالتی اجتماعی در توزیع دانش

تحلیل SWOT چیست ؟

ابزاری کار آمد برای شناسایی شرایط محیطی و توانا ییهای درون سازمان است.

حروف SWOT که آن را به شکل های دیگر مثل TOWSهم می نویسند :  ابتدای کلمات   (Strength) به معنای قوت ،                       ( Weakness )به معنای ضعف ،

    (Opportunity)به  معنای فرصت ،        (  (Threatبه  معنای تهدید،

ماهیت قوت و ضعف به درون سازمان مربوط می شود و فرصت و تهدید معمولآ محیطی(بیرون سازمانی)است.

آنالیز SWOTو نحوه ی اجرای آن ::

قوت ها : قوت های سازمان همان منابع و توانایی هایی است که در اختیار دارد و می تواند از آنها به منظور ایجاد یک مزیت رقابتی استفاده کند مثل شهرت در بین مشتریان ، دسترسی اختصاصی به منابع طبیعی ، نیروی انسانی کارآمد و آموزش دیده.

ضعف ها : نبودن بعضی از توانایی های کلیدی در سازمان می تواند به عنوان یک ضعف در سازمان تلقی شود .مثل ناشناخته بودن در بین مشتریان ، ساختار پرهزینه در شرکت ، عدم دسترسی به منابع ، نیروی انسانی ناکارآمد.

فرصت ها : شناسایی و بررسی دقیق محیط خارجی می تواند فرصتهای جدیدی را برای شرکت نمایان سازد و همین فرصتها میتوانند آغاز گر مسیر جدیدی برای توسعه و رشد باشند ، فرصتهای میتوانند شامل موارد زیر باشند: نیاز بر طرف نشده مشتری، ظهور تکنولوژی جدید ، کم شدن محدودیت های قانونی .

تهدیدها : تغییر در متغیر های خارجی و محیطی می تواند تهدید هایی را شرکت در پی داشته باشد مانند : تغییر در سلیقه ی مشتری که باعث فاصله گرفتن او از محصولات ما می شود، ظهور محصولات جایگزین پر قدرت.

ماتریس SWOT

سازمان یا شرکت  نباید منتظر به وجود آمدن فرصتهایی استثنایی در محیط خارجی باشد ، بلکه باید تلاش کند با تقویت قوت های درونی اش مزیت رقابتی جدیدی را برای سازمان یا شرکت خلق کند.خلق این مزیت های رقابتی از طریق هماهنگی بین قوت ها و توانایی های درون سازمانی و فرصتهای کوچک یا بزرگ خارجی است. حتی در برخی مواقع ، اهمیت فرصت خارجی به قدری است که سازمان انگیزه ی لازم برای غلبه بر یک ضعف داخلی را نیز پیدا خواهد کرد.

براس توسعه ی این استراتژی یعنی همان استراتژیهایی که باعث هماهنگی قوت های درون سازمانی با فرصتهای محیط خارجی است ، می توان از ماتریس SWOTبهره برد . این روش در صورت شناخت دقیق و به کارگیری صحیح برای کسب و کارهای کوچک و متوسط بسیار کار آمد خواهد بود.

ابتدا لازم است لیستی از قوتها ، ضعفها ، تهدیدها  و فرصتها را آماده کنیم ، به این لیست پروفایل SWOTمی گویند.

ماتریس SWOTیا ماتریس TOWS

ضعفها ((W	قدرت ها( (S
استراتژیهایW-O	استراتژیهای S-O	فرصت ها((O
استراتژِیهای W-T	استراتژیهای S-T	تهدیدها((T

توجه : ماتریس SWOTمی تواند شکلهای مشابه دیگری نیز داشته باشد که از نظر عملی تفاوتی ندارند.

S-O: استراتژیهایی هستند که در پی استفاده از فرصتها هستند و به خوبی با توانایی های سازمان هماهنگی دارند.

W-O: غلبه بر ضعفها به منظور استفاده از فرصتها است.

S-T: شناسایی روشهایی که سازمان یا شرکت می تواند با استفاده از آنها خطر پذیری خود را از تهدیدها کاهش دهد.

W-T: یک استراتژی کاملآ دفاعی است که مانع آسیب دیدن سازمان یا شرکت است به علت ضعفهایش از تهدیدات محیط خارجی می شود.

آنالیز SWOTمی تواند همان طور که اشاره شد بسیار کار آمد باشد.

کیفیت انالیز SWOTصورت گرفته بسیار وابسته به ورودیهای ماتریس SWOTاست ، لازم است در تعیین عوامل قوت و ضعف ، فرصت و تهدید ، از جوانب مختلف به محیط داخلی و خارجی سازمان یا شرکت نگریسته شود تا بتوان ورودیهای صحیحی را در ماتریس SWOTو یا آن چیزی که به پروفایل SWOTشناخته میشود داشته باشیم. تحلیل SWOTیکی از 10ابزار و مفهوم کلیدی مدیریت است.

سازمان ایستا :  حفظ وضع موجود و به اطلاعات درون سازمان و یا بیرون سازمان اهمیت میدهد.

در این حالت از نظر مشتریان، آنها فقط با یک سازمان معامله می‌کنند. درصورتی که در واقع داد و ستد با شبکه‌ای از سازمانها صورت می‌گیرد و در این وضعیت سازمان‌های مجازی پایدار مطرح می‌باشد که همکاری بین قسمت‌های ثابت را برعهده می‌گیرند . این نوع سازمانها به سازمانهای مجازی دائمی نیز معروف می‌باشند. دراین گونه سازمانها ، معمولا یک سازمان بصورت هسته مرکزی وجود دارد که قوانین لازم را به منظور همکاری میان قسمت‌های دیگر تنظیم و مشخص می‌نماید.

سازمان پویا : سازمانهایی که در حال جریان هستند و مدام خود را در راستای جامعه بروز میکنند. (UP TO DATE)

سازمان های مجازی پویا به معنای بالقوه موجود است که در واقع در این مفهوم شبکه ای پویایی وجود دارد که اجزا آن بر اساس کار و هدف مشتری درکنار هم قرار می گیرند و در هر لحظه مشتری میتواندبه منظور سفارش به آنها دسترسی یابد در این حالت یک رابطه موقتی با یک رهبری گسترده وجود دارد این گونه سازمان ها به سازمان های مجازی و پویا معروف می باشند.

تفاوت سازمانهای استا و پویا :

  نتیجه این دو تعریف این است که سازمان ایستا با تغییر شرایط بیرونی هدفش تغییری نخواهد کرد ولی در پویا محیط سازمان متغیر می باشد پس هدفش می تواند تغییر کند و سازمانی که هدفش تغییر کند موفق تر است.

مشخصات سازمان های ایستا و پویا

مشخصات	سازمانهای مجازی ایستا	سازمانهای مجازی پویا
استمرار همکاری	دائمی و دارای ثبات	موقتی
مرزهای سازمانی	به وضوح تعریف می‌شود	نامعلوم و مبهم / سیال و متغیر
ستفاده از تکنولوژی اطلاعات وارتباطات ICT	مورد استفاده می‌باشد	مورد استفاده می‌باشد
همکاران اصلی	مشخص ‌می‌باشند	نامشخص است

کارکرد گرایی ساختاری تالکت پارسونز:                         
پارسونز معتقد است یک کارکرد مجموعه فعالیت هایی است که در جهت برآوردن یک نیاز یا نیازهای اجتماعی انجام می گیرد بر اساس این تعریف چهار تکلیف را برای همه ی نظام ها ضروری می داند :

1-سازش یا تطبیق( adapation  ) :یعنی هر نظامی باید با محیطش سازگاری ایجاد کند و محیط را با نیازهایش سازگار کند.
2-هدف یا دستیابی به هدف(Goal ) : هر نظامی باید هدف های اصیل خود را تعیین کند و به آنها دست یابد .
3- یکپارچگی (integration ) : هر نظامی باید روابط متقابل اجزایش را تنظیم کند.
4- مشروعیت یا سکون یا نگه داشت الگو (:(Legitimation هر نظامی باید انگیزش های افراد و الگوهای فرهنگی آفریننده و نگهدارنده یاین انگیزش ها را ایجاد نگهداری و تجدید کنند .

نهادهای مردمی در گذشته و کارکردهای فرهنگی

نهاد مردمی وقف :

وقف در لغت ‏به معناى ایستادن، ماندن و آرام گرفتن است. نگهداشتن و حبس کردن عین ملک و مصرف کردن منافع آن در راه خدا.

نهاد مردمی مسجد :

واژه مسجد در لغت به معناى سجده­گاه و پیشانى است.مسجد اولین موسساتی بوده که در آن علاوه بر امور مذهبی ، سایر امور حکومتی ورسیدگی به امورات و مشکلات  مردم و به عنوان یک مرکز آموزش استفاده می شد.

نهاد مردمی قهوه خانه :

 (قهوه خانه ها یکی ز اماکن تفریحی و وقتگذرانی و تقریبآ آموزشی در دوره های گذشته بود.)

قهوه‌خانه در گذشته نخست محلی بوده‌است برای نوشیدن چای و خوردن ناهار و شام که بعدها اموری نظیر اطلاع‌رسانی، نشر افکار و اخبار اجتماعی-اقتصادی و حتی سیاسی و نیز سرگرمی‌هایی چون مدیحه‌سرایی، نقالی، شاهنامه‌خوانی، غزل‌خوانی، سخنوری و مشاعره نیز در آن جایگاهی پیدا کردند و این مکان به عنوان نهاد با اهمیتی از جهت فرهنگی معرفی شد.

نهاد مردمی زورخانه ها :

 تعلیمات ورزشکاران دارای خصائل پهلوانی ، گذشت ،امانتداری و ....است. مراسمی دارند مانند گلریزان جهت کمک افراد مستمند و بی بضاعت.

کاروانسراها:

کاروانسرا ترکیبی است از کاروان (کاربان) به معنی گروهی مسافر که گـروهـی سفر مـی کنند. و سرای، به معنـی خـانـه و مکان.پناهگاه و توقفگاهی برای مسافران بود.بصورت دولتی یا شخصی(موقوفه) بود.مردم برای غذا و مسکن و نگهداری چهار پایان چیزی نمبپرداختند. وسط کاروان حوض و چاه آب و اطراف آن بناهایی برای حفظ و نگهداری کالای و چهارپایان مسافران پیش بینی شده بود.مغازه های متعددی هم بود که اثاثیه ضروری میفروختند .

تکایا و حسینیه ها :

مفهوم واژه‌های «تکیه» و «حسینیه» در فرهنگ و زبان فارسی «« فرهنگ عمید»» درهم آمیخته است. تکیه یعنی پشت دادن بچیزی، پشت خود را به چیزی نهادن، جای نگاهداری مستمندان، محل وسیع برای روضه‌خوانی و عزاداری و حسینیه یعنی محلی که در ماه محرم در آنجا به مناسبت شهادت امام حسین روضه‌خوانی و عزاداری کنند، تکیه.

تکایا و حسینیه ها همگام با امور فرهنگی و هنری مراسم مختلف مذهبی مانند مراسم عزاداری ، مولودی ، و جشنهای مذهبی نوعی احساس مشارکت و همبستگی برای حل مشکلات جمعی ایجاد میکند و نتیجه آن یک کار فرهنگی خواهد بود.

 کارکردهای فرهنگی نهادهای مردمی

1-ایجاد حس مشارکت در امور فرهنگی و اقتصادی در بین مردم.

2-ایجاد پایگاههای مناسب برای تعلیم و تربیت.

3-ایجاد زمینه برای دیدارهای همومی.

4-حفظ و انتقال ارزشهای اسلامی-ایرانی

5-کمک به محرومان و مستضعفان.

6-گذراندن اوقات فراغت.

7-ایجاد روحی از خودگذشتگی.

 آشنایی با سازمانهای فرهنگی ایران

سازمانهای فرهنگی در ایران را میتوان با معیار اهداف و وظایف تدوین شده در قانون  تشکیل هر دستگاه و عملکرد آنها به سه دسته تقسیم بندی نمود :

الف ) سازمانها یا نهادهای سیاستگذار :: مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی – وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی – سازمان تبلیغات اسلامی- صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.

ب ) دستگاهها و سازمانهای فرهنگی مجری :: مانند وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی – سازمان تبلیغات اسلامی- صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و ....

ج ) دستگاهها و سازمانهای فرهنگی ناظر:: مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی – نهاد رهبری – شورای نظارت بر صدا و سیما

نکته :

 * براساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ، ریاست سازمان صدا و سیما را رهبری برای یک دوره 5 ساله منصوب میکنند، که این انتصاب پس از پایان دوره نیز قابل تمدید میباشد.

* اهداف و وظایف تعیین شده  سازمان صدا و سیما در قانون اساسی در دو بخش سیاستگذاری واجرا میباشد ، ولی در خصوص عملکرد سازمان در راستای حفظ و تقویت منافع کلیه نظام توسط شورای نظارت برصدا و سیما متشکل از نمایندگان قوای سه گانه (از هر قوه دو نماینده ) میباشد .

شورای عالی انقلاب فرهنگی

در خردا د ماه سال 1357 امام (ره)پس از تعطیل رسمی دانشگاه ها فرمانی مبنی بر تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی صادر نمودندو در آذر ماه سال 1363 برای دومین بار ستاد انقلاب فرهنگی را ترمیم نمودند و به این ترتیب شورای عالی انقلاب فرهنگی با ترکیبی جدید تشکیل شد. این شورا مرجع عالی سیاستگذاری ، تصمیم گیری ، هماهنگی و هدایت امور فرهنگی آموزشی و پژوهشی کشور را در چارچوب سیاست های کلی نظام به عهده گرفت و مصوبات آن لازم الاجرا و در حکم قانون میباشد.

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

مجری قوانین نظام جمهوری اسلامی ایران در حوزهٔ هنر و رسانه می‌باشد. در حال حاضر علی جنتی به عنوان وزیر تصدی این وزارتخانه را بر عهده دارد.

این وزارتخانه برای پیشبرد اهداف زیر تاسیس شده‌است:

 ·  رشد فضائل اخلاقی بر اساس ایمان و تقوی

 ·  استقلال فرهنگی و مصونیت جامعه از نفوذ فرهنگ اجانب

 ·  اعتلای آگاهی‌های عمومی در زمینه‌های مختلف و شکوفایی استعدادها و روحیة تحقیق، تتبع و ابتکار در جامعه

 ·  رواج فرهنگ و هنر اسلامی

 ·  آگاهی جهانیان نسبت به مبانی و مظاهر و اهداف انقلاب اسلامی

 ·  گسترش مناسبات فرهنگی با ملل و اقوام مختلف بخصوص مسلمانان و مستضعفان جهان

 ·  فراهم آمدن زمینه‌های وحدت میان مسلمین

آشنایی با سازمانهای فرهنگی بین المللی

یونسکو 

سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد (UNESCO) که به‌طور خلاصه یونسکو نامیده می‌شود، یکی از سازمان‌های تخصصی وابسته به سازمان ملل متحد است که درسال ۱۹۴۵ تشکیل شد. هدف این سازمان کمک به صلح و امنیت در جهان از راه همکاری بین‌المللی در زمینه‌های آموزشی و علمی و فرهنگی وتربیتی به منظور افزایش احترام به عدالت و قانون‌مداری و حقوق بشر، بر پایه منشور سازمان ملل متحد است.

۱۹۵ کشور عضو یونسکو هستند. مقر آن در پاریس پایتخت فرانسه است و دفترهایی در کشورهای مختلف دارد.و ریاست آن به عهده ی«« ایرینا بوکووا»» سیاست‌مدار بلغاری میباشد.

موسسه فرهنگی اکو E.C.O)  (    

Economic coopration organization

سه کشور ایران، پاکستان و ترکیه در سال ۱۳۴۳ (میلادی-۱۹۶۴ ( نخستین بار این سازمان را پایه‌ریزی کردند مؤسسهٔ فرهنگی اکو نهاد فرهنگی سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو( است که در سال ۱۳۷۴ تأسیس شده‌است و مرکز آن در ایران )شهر تهران( می‌باشد. وظیفهٔ این بنیاد گسترش همکاری و تبادلهای فرهنگی میان کشورهای عضو اکو است..این سازمان هم‌اکنون با ده عضو، امکانات نفت، گاز و صنعت کشورها را در اختیار دارد.و بصورت هیئت امنایی اداره میشود. زبان رسمی اکو انگلیسی است و مقر اصلی آن، شهر تهران در ایران است.به مناسبت پیوستن افغانستان و کشورهای قفقاز و آسیای میانه از جمله ترکمنستان، قرقیزستان، ازبکستان، قزاقستان، تاجیکستان و آذربایجان به سازمان اکو و افزایش اعضای این سازمان از ۳ کشور، ایران، پاکستان و ترکیه به ۱۰ کشور، روز هفتم آذر ۱۳۷۱، به عنوان روز اکو نامگذاری شد.اکنون شعبه این موسسه در شهرهای دوشنبه در تاجیکستان، کابل درافغانستان و همچنین شیراز و اصفهان در ایران نیز دایر می‌باشد. قرار است شعبه دیگر آن به زودی در پاکستان گشایش یابد

     آیسسکو                                    

Islamic Educational Scientific and Cultural Organization

آیسسکو یا سازمان اسلامی، آموزشی، علمی و فرهنگی  (  ISESCO   ) :

یک سازمان علمی، فرهنگی و آموزشی وابسته به سازمان کنفرانس اسلامی است که در مه ۱۹۷۹ تأسیس شد. مقر آن در در رباط در مراکش قرار دارد. ۵۷ کشور اسلامی از جمله ایران عضو این سازمان هستند.( یک مدیر کل دارد بنام«« عثمان التویجری »» و دارای معاون اجرایی ، آموزشی و علمی است.)

سازمان اسلامی، آموزشی، علمی و فرهنگی (آیسسکو) پس از تصویب اساسنامه آن را در یازدهمین اجلاس وزیران خارجه کشورهای عضو کنفرانس اسلامی در اسلام آباد در سال ۱۳۶۱ جهت هماهنگی و گسترش تعامل و همکاری‌های آموزشی، علمی و فرهنگی با الهام از اهداف و تعالیم اسلام میان کشورهای اسلامی تأسیس گردید.

مقر اصلی آیسسکو در رباط قرار دارد و تاکنون این سازمان مبادرت به گشایش دو دفتر منطقه‌ای در شارجه (امارت متحده عربی) و تهران (دی ماه ۱۳۸۱) نموده‌است.

آیسسکو دارای سه زبان کاری انگلیسی، عربی و فرانسه است.

سازمان آیسسکو در حال حاضر با ۱۱۴ سازمان تخصصی و موسسات وابسته به سازمان ملل، سازمان‌های بین‌المللی منطقه‌ای، سازمان‌های غیردولتی و موسسات دانشگاهی قرارداد همکاری منعقد کرده‌است. اتحادیه دانشگاه‌های جهان اسلام زیر مجموعه این سازمان محسوب می‌شود.

انستیتو گوته                                                                 

انستیتو گوته یا مؤسسهٔ گوتهدر سال 1951 پی ریزی شده و  از روی نام شاعر آلمانی، یوهان ولفگانگ گوته نام‌گذاری گردیده‌است، یک سازمان (غیرانتفاعی) است. ریاست آن به عهده ی فردی بنام یوتا لیمباخ میباشد . وظیفهٔ آن گسترش زبان و فرهنگ آلمانی در بیرون از مرزهاست. ۱۳ مرکز آن در درون آلمان و ۱۲۸ نمایندگی در سراسر جهان دارد.

بنیاد فرهنگی نوبل   

جایزه نوبل معتبرترین جایزهٔ علمی است که به یک دانشمند تعلق می‌گیرد. جایزه نوبل در سال ۱۸۹۵، به وصیت کارخانه‌دار و شیمیدان سوئدی، آلفرد نوبل که بیشتر او را به دلیل ابداع دینامیت می‌شناسند، پایه‌گذاری شد.در سال ۱۹۰۱ میلادی، نخستین جوایز این بنیاد اهدا شد. طبق وصیت وی، پنج جایزه به‌طور سالانه در رشته‌های فیزیک، شیمی، فیزیولوژی و پزشکی، ادبیات و صلح؛ به افرادی تعلق می‌گیرد که بیشترین خدمت را به بشر کرده باشند.  ششمین جایزه یعنی نوبل اقتصاد نیز در سال ۱۹۶۸ میلادی، توسط بانک مرکزی سوئد پایه‌گذاری شد که البته در لیست جوایز مرتبط با بنیاد نوبل جایی ندارد.

جزوه امور فرهنگی بانوان- استاد دیدبان

جزوه امور فرهنگی بانوان- استاد دیدبان

تعاریف در علوم انسانی برای موضوعات مختلف تنوع بسیار گسترده ای دارد چرا که همه ی آنها از اندیشه ی انسانها میباشد و از آن جا که همه ی انسانها دارای نگاه و تفکر مختلفی هستند لذا مجموعه ای از تعاریف را شاهد خواهیم بود که برای رسیدن به تعریف جامعی ناگزیر هستیم اندیشه های گوناگون را کنار هم قرار داده و با هم مقایسه کرده و از ترکیب آنها به تعریف کاملتر برسیم

تعریف فرهنگ :

معنای لغوی فرهنگ واژه ی فرهنگ معانی متعددی از لحاظ لغوی دارددر کتاب لغت به معنای محل آشکار شدن قنات به معنای شاخه ی درختی که در زمین خوابانیده اند و از جای دیگر بیرون می آید را نیز اشاره شده است. به معنای تدبیر و رآی هم آمده است. با اشاره به معنای لغوی فرهنگ تعاریفی بر گرفته از اندیشه ی جامعه شناسان و متخصصان در امر فرهنگ که قریب به 300الی400تعریف از فرهنگ آمده است.

 مهم ***میتوان فرهنگ را بصورت ذیل تعریف نمود : فرهنگ عبارت است از : مجموعه ای نظام مند از دستاوردهای انسان اعم از مادی ( تکنولوژی، پوشاک و ...) و غیر مادی ( ارزشها ،آداب و رسوم و ...) که از نسلی به نسل دیگر انتقال می یابد و انسان آن را از دوران کودکی فرا میگیرد.

مجموعه نظام مند                                                              از دوران کودکی      

دستاورد های انسان                                  فرهنگ                                       از نسلی به نسل دیگر منتقل میشود

(مادی)مانند تکنولوژی و پوشاک                                                  ( غیر مادی ) مانند ارزشها،آداب و رسوم و ...   

تقسیم بندی فرهنگ:

اندیشمندان و متفکران در علوم نختلف به منظور سهولت بیشتر در حل مسائل و مشکلات هر حوزه ابتدایی ترین کاری که میکنند آن را تقسیم بندی و بخش بندی می کنند تا بتوانند به حل مسائل و موضوعاتی که با آن برخورد میکنند بپردازند و نسبت به آن آگاهی کامل پیدا کنند با مقدمه فوق فرهنگ را می توان به شرح ذیل تقسیم بندی نمود:

1-   فرهنگ مادی : آن بخش از فرهنگ و عناصر فرهنگی را در بر می گیرد که قابل لمس اندازهگیری و مقایسه میباشد مانند اشیای مادی ،وسایل صنعتی ، کشاورزی و .... بطور کلی هر آنچه که به کلیه دستاوردهای مادی جامعه دلالت میکنند.

2-   فرهنگ غیر مادی(معنوی) : این بخش از فرهنگ مجتمل به موضوعاتی است که بیشتر جنبه ی کیفی داشته باشد،قابل مشاهده نیستند و نمی توان آنها را مقایسه و اندازه گیری نمود . بطور کلی هر آنچه که مادی نیست جزء سرمایه ی معنوی قرار گرفته و بر آن فرهنگ معنوی یا غیر مادی جامعه می گویند . مانند ارزش ها ، آداب و رسوم ،و...  

ویژگیهای فرهنگ :

با برسی موضوع فرهنگ میتوان پاره ای از خصوصیات و ویژگیهایی را پیدا نمود که توجه به آن مسئله ی فرهنگ را از سایر خصوصیات رفتاری از جامعه جدا میکند. مهمترین این ویژگیها به شرح ذیل می باشد :

1-   فرهنگ آموختنی است : فرهنگ بصورت ارثی و ژنتیکی به افراد منتقل نمی شود بلکه در فرآیند اجتماعی شدن به افراد منتقل می شود.

2-   فرهنگ جنبه ی اجتماعی دارد : فرهنگ مقوله ی فردی نیست بلکه خصلت اجتماعی دارد و در همان فرآیند اجتماعی شدن بر فرد مسلط میشود.

3-   فرهنگ دائمآ در حال رشد است یا (فرهنگ رشد یابنده و پویا است): به معنی اینکه فرهنگ حالت ایستایی و سکون ندارد و در تمام نقاط دائم در حال وسعت ،تکمیل شدن و رشد است.

4-   فرهنگ تنوع پذیر است یا (فرهنگ متنوع است ) : در فرهنگ موضوعات گسترده و متنوعی طرح می شود . چرا که ؟ در تعریف فرهنگ اشاره شد فرهنگ مجموعه ای است نظام مند.

5-   در همه ی فرهنگ ها زبان بخصوصی وجود دارد: به این معنی که فرآیند انتقال فرهنگ یا زبان همان جامعه و همان طبقه منتقل می شود.

کاردکردهای فرهنگ :

با طی فرآیند انتقال فرهنگ در جامعه شاهد مجموعه ای از کارکردها و آثار فرهنگ در جامعه خواهیم شد که مهمترین آن به شرخ ذیل می باشد :

1-   فرهنگ افراد را اجتماعی میکند : بدین معنا که افراد با آموختن فرهنگ های مختلف قدم به عرصه ی گروههای متفاوت اجتماعی میگذارند و به گونه ای فرآیند اجتناعی شدن را طی می کنند.

2-   اثر گذاری فرهنگ در نوع آموزش و پرورش : بدین معنا که موزش و پرورش آموزش و پرورش افراد مختلف در اجتماعات گوناگون از فرهنگ آن جامعه سر چشمه میگیرد.

3-   فرهنگ نظارت اجتماعی را آسان میکند : بدین معنا که با شناخت فرهنگ های گوناگون در اجتماعات متفاوت میتوان به آسانی بر رفتار آنها نظارت کرد و نقاط ضعف و قوت را شناسا یی نمود.

4-   فرهنگ بین افراد در جامعه ارتباط برقرار میکند: بدین معنا که فرهنگ با ایجاد شرایطی در جریان فرآیند اجتماعی شدن ارتباطات بین افراد را آسان میکند و فرد به راحتی وارد جامعه میشود.

5-   فرهنگ بین افراد در جامعه هویت می بخشد(هویت بخشی): بدین معنا که فرهنگ در گروه های اجتماعی یک هویت مشخص میدهد تا بتوان به راحتی این گروه ها و فرهنگ متناسب با آنها را در جامعه شناسایی نمود و نسبت به رفتار آنها شناخت پیدا کرد.

6-   سازگاری با ارزشها : بدین معنا که فرد به شناخت فرهنگ های گوناگون نسبت به ارزشهای حاکم بر آن گروه آگاهی پیدا میکند و تلاش میکند به منظور قرار گرفتن در اجتماع آنان خود ، درراه ارزشها وسازگاری را پیدا کند.

تعاریف فرهنگی

عنصر فرهنگی : کوچکترین جزء فرهنگ مانند ترکیبات جزیی لباس پوشیدن.

مدل فرهنگی : مجموعه ای از عناصر فرهنگی که در کنار هم قرار گرفته اند و یک فرهنگی را بوجود آورده اند،درمقایسه با فرهنگهای دیگر مشخصه هایی را دارا هستند که به این مشخصه های مدل فرهنگی گویند.  مانند مدل فرهنگی لباس غربی یا لباس روستایی.

فرهنگ پذیری : پذیرش برخی از عناصر فرهنگ در یک جامعه توسط جامعه ای دیگر.

اشاعه فرهنگی : فرآیندی که فرهنگ از طریق آن از یک گروه یا جامعه  به گروهی دیگر منتقل پیدا می کند.

شوک فرهنگی : سر در گمی ، تعجب و حیرت فرد در مواجهه با آداب و رسوم یا رفتارهای افراد یک جامعه ی فرهنگی غریبه یا بیگانه.

هویت فرهنگی : الگوی رفتاری منحصر به فرد یک فرهنگ که آن را فرهنگهای دیگر جذا میکند و متعلق به مردم همان جامعه است و برای فرهنگهای دیگر بیگانه است.

تغییرات فرهنگی :

گفته شد از جمع ویژگیهای فرهنگ پویایی و تغییر پذیر بودن است . بدین معنا که فرهنگ مدام در حال تغییر است لذل ما با اصطلاح جدیدی در حوزه ی فرهنگ روبرو می شویم که به آن تغییرات فرهنگی می گویند عبارتند از :

« فرآیندی که بوسیله آن اجزاء مختلف یک فرهنگ با گذشت زمان و به دلایل مختلف تغییر میپذیرد.»

عوامل  تغییرات فرهنگی

برای اینکه فرهنگ دستخوش تغییراتی شود مجموعه ای عوامل را میتوان مورد توجه قرار داد که هر کدام به تنهایی تغییرات گسترده در حوزه فرهنگ بوجود می آورند.

مهمترین این عوامل به شرح ذیل می باشد:

1-تغییرات سریع جمعیتی : در اثر حوادث طبیعی و اجتماعی.

2-تغییرات محیط جغرافیایی و مهاجرتها

3-تغییر در قدرت سیاسی و مدیریت اجرایی یک جامعه مانند حجاب (قبل و بعد از انقلاب )

4-نیازهاو ضرورتها : در گذشته حضور زنان در بازار کسب و کار و اشتغال چندان ضرورت نداشت  و مردان به تنهایی از عهده مخارج زندگی بر می آمدند . اما امروزه با توجه به احساس نیازی که هر خانواده می تواند داشته باشد تا نسبت به تآمین مخارج و معاش زندگی حرکتی انجام دهد ناگزیر زن خانواده نیز وارد بازار کسب و کار میشود. که این خود نوعی تغییرات فرهنگی را در بخشهای مختلف جامعه بوجود می آورد .

پیامد های مثبت و منفی تغییرات فرهنگی

 پیامدهای مثبت: با رویداد تغییرات فرهنگی در یک جامعه مجموعه ای از پیامد های مثبت و منفی بوجود خواهد آمد که هر کدام به تنهایی تآثیراتی گسترده در زندگی اجتماعی و روابط انسانها بوجود می آورد در ذیل به مهمترین پیامدهای مثبت تغییرا فرهنگی اشاره می کنیم :

1-   توسعه فرهنگی : با رویداد تغییر فرهنگی نوعی از گستردگی در حوزه ی فرهنگ به وجود خواهد آمد که از آن تحت عنوان توسعه فرهنگی می توان یاد نمود . به معنای آفرینندگی از طریق مشارکت های همگانی که این مهم در زمینه های گوناگون در روابط اجتماعی انسانها اتفاق می افتد.

2-   نو آوری فرهنگی : نوآوری فرهنگی یکی از محصولات توسعه فرهنگی است . پس از تغییرات فرهنگی در یک جامعه و به دنبال حضور فرد در جامعه و فرهنگ جدید به دنبال نیازی که به وجود می آید انسان به دنبال یک نو آوری جدید در فرهنگ جدید میباشد و سعی می کند فرهنگی متناسب با فرهنگ گذشته ی خود در جامعه ی جدید به وجود آورد (مثال : تغییر در نوع ضائقه جوامع و تغییرات در پوشش )

3-   تکامل فرهنگی : با توجه به تغییرات فرهنگی که به دلایل مختلف در جوامع گوناگون روی میدهد فرهنگ هایی که در نوع آوری به وجود آمده و با توسعه ی فرهنگی رو به رو شده اند به تدریج سیر تکاملی خود را طی می کنند و نسبت به گذشته کاملتر میشود.

پیامدهای منفی : در پی تغییرات فرهنگی که به دلایل مختلف در جوامع رخ میدهد پاره ای از پیامد های منفی در حوزه ی فرهنگ شاهد خواهیم بود که مهمترین آنها به شرح ذیل می باشد.

1-گسیختگی فرهنگی : با رویداد تغییر فرهنگی یک اشکال عمده در انتقال تجربه ها و فرهنگ ها از فرهنگ قدیم به فرهنگ جدید روی میدهد که به دنبال آن نوعی از دگرگونی در سنتها ، آداب و رسوم به وجود می آید که در حوزه های فرهنگ از این موضوع تحت عنوان گسیختگی فرهنگی (بهم خوردگی فرهنگی ) تعبیر می شود.

2-بی اعتمادی فرهنگی : اگر جامعه ای در طول حیات اجتماعی خود بصورت مداوم در جریان تغییرات فرهنگی قرار گیرد افراد جامعه بصورت مداوم با تغییرات گسترده در حوزه ی فرهنگ روبه رو خواهند شد که به تدریج نوعی از بی اعتمادی فرهنگی در جامعه حاکم میشود . فرد نسبت به فرهنگ گذشته ی خود و فرهنگ جدید بی اعتماد میشود.

3-از خود بیگانگی فرهنگی : بیگانه شدن افراد با خود فرهنگی که با آن رو به رو شده اند ، فرد در فرهنگ جدید به هر دلیلی نتوانسته تغییرات مثبت را به وجود آورد لذا در جامعه ی نو با احساس تنهایی و نا امنی رو به رو شده و در نتیجه نسبت به خود و فرهنگ جدید بیگانه می شود.

تحولات فرهنگی در ایران

کشور ایران در طول تاریخ پیوسته در حال تحولات گسترده بوده است .نمونه هایی از آن دوران حمله اسکندر به ایران، حمله مغول به ایران ، ورود اعراب به ایران ،انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی .حوادثی که هرکدام به نوبه ی خود در تحول فرهنگ ایرانی موثر است .این تحولات در بخشهای مختلف روی داده است.

الف ) تحول در خانواده :: در این خصوص میتوان به موارد ذیل به عنوان نمونه هایی از تحول در حوزه ی فرهنگ خانواده ها اشاره کرد.

1-   تغییر نقشهای سنتی و ثابت برای اعضای خانواده مثل اشتغال زنان در نتیجه تحول فرهنگی که در گذشته بصورت سنتی به آن توجه نمیشد.

2-   تغییر در نوع اشتغال (زنان و مردان ) ::خارج شدن خیلی از شغلهااز انحصار مردان مثل رانندگی،پزشکی و طب

3-   خارج شدن موضوع مرکزیت تصمیم گیری خانواده :: در گذشته در انحصار مردان بود.

4-   حضور زنان در عرصه های گوناگون سیاسی و اجتماعی.

ب) تحولات رسانه ای :: خانواده ی ایرانی تحت تاثیر رسانه های مدرن و شبکه های گوناگون ماهواره ای و فضای مجازی قرار گرفته اند که متاسفانه این ارتباط پاره ای از پیامدهای منفی و تحولات گسترده در فرهنگ خانواده داشته است مانند نمونه های آن به شرح ذیل :

1- تاثیر در نگاه زنان در چیدمان وسایل منزل.

2-تغییر در نوع پخت غذاهای زن ایرانی(نحوه ی طبخ غذا ).

3-تاکید برتک فرزندی به جای چند فرزندی.(امروزه خانواده های ایرانی بیشتر به سمت این موضوع پیش می رود.)

4-توجه به رابطه ی انسان با انسان و بجای آن ترویج رابطه ی انسان با اشیاء یا حیوان.

ج ) تحولات در آداب و آیین غذا خوردن خانواده ایرانی :: در گذشته ی خانواده ی ایرانی رسمی بنام سنت سفره بود،که همه باید در کنار هم پای یک سفره نشسته و غذا میل نمایند. سفره عاملی برای ایجاد همدلی ، احساسات و عواطف جامعه ی ایرانی بود.لیکن امروزه به واسطه ی تغییر و تحول در فرهنگ خانواده ها و عواملی چون رشد نصرف غذاهای آماده ، صرف غذا بصورت انفرادی ، اشتغال گسترده بانوان و نداشتن فرصت کافی جهت طبخ غذا چیزی بنام در کنار هم نشستن پای سفره کمرنگ شده است.

فمینیسم (feminism)

جنبشی سازمان یافته برای دست یابی به حقوق زنان آموزههای که وجه اصلی تمامی تفاسیر و گفته های ایشان بر این باور استوار است که زنان به دلیل جنسیتشان گرفتار تبعیض می باشند و بایستی به هر شکل ممکن از این وضعیت رهایی یابند.سوالاتی که در ذهن طرفداران این جنبش مطرح است به این ترتیب است.

 -- مردان چگونه مسلط شده اند؟

-- چرا سلطه ی مردان پذیرفته شده است ؟

-- برای رهایی از این سلطه چه باید کرد ؟

بررسی سیر تاریخی فمینیسم

توجه به مناسبات بین زن و مرد و جایگاه ایشان در جامعه موضوعی است که از بدو پیدایش انسان مطرح بوده است. در هر دوره براساس میزان تکامل اندیشه ی بشر تفاوت هایی را در این جایگاه شاهد بوده ایم .

در یونان باستان افلاطون در کتاب جمهوریت خود پاسداری از مدینه (آرمان شهر) بر عهده ی زن و مرد می داند و برابری زن و مرد پاسدار را بیان می کند.

در همان دوران ارسطو دیگر فیلسوف کلاسیک سیاسی در موضوع زن و مرد ، زن را هم رطبه ی مرد نمی داند و نسبت به برتری مردان در موضوعات مختلف اشاره می کند.البتهبرای زن هم در خانواده جایگاهی قائل است .

این اندیشه ادامه پیدا می کند تا با آغاز عصر روشنگری (اواخر قرن 19 تا اوایل قرن 20) که با نهضت های مختلفی در رابطه با ایجاد تحول در مناسبات میان زن و مرد در جامعه به وجود آمد و ادبیات فمنیستی وارد عرصه های مختلف سیاسی و اجتماعی گردید.در قرن فوق وجهه ی سیاسی و اجتماعی به خود میگیرد و تعدادی از اندیشمندان مطالعاتی را در این خصوص انجام میدهند و آثاری حما یتی از این جنبش می نویسند . مانند « کتاب ًانقیاد زنان ً  نوشته جان استوارت میل انگلیسی » که به عنوان مهمترین اثر فمنیستی قرن 19 می باشد.

انواع فمینیسم

در قرن نوزدهم به بعد انواعی از فمینیسم به وجود آمد که مهمترین آنها به شرح ذیل می باشد.

1-   فمینیسم لیبرالی :: به دنبال آزادی و حقوق برابر زنان می باشند.

2-   فمینیسم مارکسیستی :: به دنبال پیشبرد مبارزات طبقاتی زنان است.

3-    فمینیسم نژادی (سیاه )::به دنبال برتری جنسیتی و نزادی زنان است.

4-   فمینیسم رادیکال :: فعالیت این جنبش در دهه ی 60میلادی آغاز و اندیشه ی سرزمین و زندگی بدون مردان را مطرح نمود.

موضوع جرائم علیه زنان

در همه ی جوامع اشکال مختلفی از بزه کاری وجود دارد که می تواند زنان را قربانی گردانمد این خشونت علیه زنان به دو صورت عمده در یک جامعه میتواند بوجود آید:

1-تجاوز جنسی ::

پیرو نظریات جنبش های طرفدار زنان تجاوز جنسی علیه زنان تآثیر بسیار عمده ای در حضور این افراد در جامعه می گذارد . ترس از تجاوز در میان زنان اثر گذار در نوع رفتارهای اجتماعی ایشان ، نوع پوشش آنها و برنامه ریزی برای زندگی آینده است که همه ی این موارد مانع از فعالیت این قشر از جامعه میگردد و آزادی آنها را به نوعی محدود میکند . تجاوز جنسی نمایشی از خشونت و سلطه جویی است که قربانی را از ارزش و اعتبار انسانی خالی میکند این نوع خشونت علیه زنان در اکثر موارد در جوامع و کشورها یی با فرهنگهای گوناگون و متفاوت مورد تقبیح قرار گرفته است و جامعه شناسان به شدت با آن به  مبارزه پرداخته اند.

2-برخورد فیزیکی ( کتک کاری)::

از دیگر جرایمی که علیه زنان در جوامع گوناگون رخ میدهد برخورد فیزیکی با ایشان یا اصطلاح ««کتک کاری »» میباشد. خواه این عمل در خانه توسط نزدیکان یک زن ( همسر ، برادر، پدر و ...)باشد و یا خواه بیرون از خانه توسط متجاوزان به حریم زنان صورت میگیرد. در هر صورت این نوع خشونت غلیه زنان امری است شایع که خود امنیت خانوادگی و اجتماعی زنان را تا حدود بسیار زیادی به مخاطره انداخته که البته ناگفته نماند در موارد بسیار گسترده ، قانون نیز به حمایت از زنان پرداخته و قربانیان این نوع خشونت را به حق خود که همان مجازات متجاوزان است رسانیده است.

 موضوع اشتغال زنان

در تمامی جوامع نوعی تقسیم کار بصورت متفاوت بین زن و مرد وجود دارد یعنی کارهایی در اجتماع میباشد که این مختص به مردان بوده است و در برخی موارد اینکار توسط زنان در جامعه انجام میگیرد. آشپزی از جمله کارهایی است که به زنان اختصاص داده میشود . رانندگی و انجام کارهای سخت برعهده ی مردان است،لاکن در برخی از جوامع برخی از امور بصورت کاملآ متفاوت خود را نشان میدهد. در جامعه روستایی نگهداری از دام شاید امری باشد که زنان آن را نیز انجام میدهند و یا کاشت و برداشت محصوی نیز توسط زنان در کنار مردان انجام میشود . اموری مانند شکار و ماهیگیری کارهایی است مردانه که فقط از عهده ی این جنس از جامعه بر می آید، لیکن توجه به این نکته  ضروری است که پس از صنعتی شدن جوامع بحث اشتغال زنان به شکلی کاملآ متفاوت مطرح گردیده است. اموری که تا گذشته به مردان اختصاص می یافت توسط زنان انجام می شود ( رانندگی، حضور در صنایع) و ....و اموری که در گذشته به زنان اختصاص داشت که توسط مردان انجام میشود مانند آشپزی و پرستاری

بررسی پیامدهای مثبت و منفی اشتغال زنان

پیامدهای مثبت شامل :

1-   ایجاد استقلال و خودکفایی بصورت گسترده در میان این قشر از جامعه.

2-   کمک به توسعه و پیشرفت جامعه که رونق اقتصادی نیز همراه آن خواهد بود.

3-   کمک به اقتصاد خانواده و برداشتن باری از مشکلات اقتصادی یک خانواده.

4-   ایجاد دانش و تخصص در میان زنان و بالارفتن سطح آگاهی و اعتماد به نفس.

پیامدهای منفی شامل :

1-بالارفتن سطح نرخ بیکاری در جامعه بدلیل اینکه بسیاری از مشاغل توسط جمعیت زنان اشغال شده است.

2-کاهش سلامت جسمی زنان شاغل و بالارفتن فشارهای روانی ایشان .

3-عدم توجه به امور خانه و پرستاری از فرزندان که خود میتواند آسیبهای جدی را بهمراه داشته باشد.